in

AğlamaklıAğlamaklı ÇalışkanÇalışkan

Piruvat Karboksilaz Eksikliği

Piruvat Karboksilaz Eksikliği; Tanım, Sıklığı, Nedenleri, Kalıtım Modeli, Hastalığın Diğer İsimleri

İçindekiler

Tanım

Piruvat Karboksilaz eksikliği kalıtsal bir hastalıktır. Laktik asit ve diğer potansiyel toksik maddelerin kanda birikmesine neden olur. Bu maddelerin kanda fazla miktarda birikmesi organ ve dokularda hasara neden olur, özellikle sinir sisteminde.

Araştırmacılar, Piruvat Karboksilaz eksikliğinin belirti ve semptomlarına göre en az 3 çeşidini tanımlamışlardır.

Tip A çoğunlukla kuzey Amerika’daki insanlarda keşfedilen, bebeklikte başlayan sert semptomları olan bir türüdür. Karakteristik özellikleri ise gelişimsel gecikme ve laktik asidoz olarak adlandırılan kanda laktik asit oluşumudur. Kandaki asitlik artışı; kusma, karın ağrısı, aşırı yorgunluk, kas zayıflığı ve nefes almada zorluklara neden olabilir. Bazı durumlarda, laktik asidoz atakları hastalık ya da açlık tarafından tetiklenebilir. Hastalığın bu tipine sahip çocuklar bebeklik ya da erken çocukluk dönemlerine kadar hayatta kalabilirler.

Tip B, doğumdan kısa bir süre sonra açığa çıkan hayati tehlike oluşturan belirti ve semptomlara sahiptir ve özellikle Fransa başta olmak üzere Avrupa bölgesinde daha fazla rapor edilmiştir. Etkilenen bebekler; şiddetli laktik asidoz, kanda amonyak birikimi ve karaciğer yetmezliğine sahiptirler. Nörolojik problemler de yaşarlar, bu problemler; zayıf kas tonusu (hipotoni), anormal hareketler, nöbetler ve komadır. Etkilenmiş bebekler genellikle doğumdan sonra 3 aya kadar yaşayabilirler.

Tip C bu hastalığın biraz daha ılımlı bir formdur. Karakteristik belirtileri ise kanda az miktarda laktik asit artışı ve sinir sistemini etkileyen hafif belirti ve semptomlardır.

Görülme Sıklığı

Piruvat Karboksilaz eksikliği nadir görülen bir hastalıktır. Dünya çapında 250 000’de 1 görüldüğü tahmin edilir. Tip A doğu Kanada’daki bazı Algonkian Kızılderili kabilelerinde daha fazla görülür.

Nedenler

PC genindeki mutasyonların sebep olduğu bir hastalıktır. Bu gen mitokondride (1*) aktif olan piruvat karboksilaz proteininin yapımı için talimat sağlar. Mitokondri hücrenin enerji üretim merkezidir ve birçok önemli hücresel fonksiyonlara katılır.

(1*) Mitokondri organeli.

Örneğin; vücudun temel enerji kaynağı basit bir şeker olan glukozun üretimidir. Ayrıca piruvat karboksilaz miyelin kılıf oluşumunda ve nörotransmitter üretiminde rol alır. Miyelin kılıf bazı sinir hücrelerinin etrafını saran koruyucu kılıftır. Nörotransmitterler (2*) ise sinir hücrelerinin birbirleri ile iletişimini sağlayan beyin kimyasallarıdır.

(2*) Nörotransmitter.

Mutasyonlar hücrelerdeki proteinin sayısı azaltır ya da enzim aktivitesini bozar. Azalmış ya da değişmiş enzim glukoz üretimindeki önemli rolünü yerine getiremez, mitokondrideki enerji üretimi bozulur.  Ayrıca piruvat karboksilaz proteinin olmayışı laktik asit ve amonyak gibi bileşiklerin yapımına ve doku ve organ hasarına neden olur. Araştırmacılar sinir sisteminde piruvat karboklisazın işlevinin kaybının bu hastalığın nörolojik özelliklerine katkı sağladığını düşünüyorlar. Özellikle de miyelin oluşumu ve nörotransmittter üretimindeki enzim rolü ile.

Kalıtım Modeli

Otozomal çekinik kalıtım (3*) şekline sahiptir. Yani hastalığın açığa çıkabilmesi için her bir hücredeki iki kopya genin de mutasyona uğramış olması gerekmektedir. Etkilenen bireyin anne-babası hastalık bakımından taşıyıcıdırlar fakat hastalığa dair belirti ve semptom göstermezler.

(3*) Otozomal çekinik kalıtım modeli.

Hastalığın Diğer İsimleri

  • Laktik asidosisli ataksi, tip 2
  • Piruvat karboksilaz eksikliğine bağlı Leigh nekrotizan ensefalopati
  • Piruvat karboksilaz eksikliğine bağlı Leigh sendromu
  • PC yoksunluğu
  • Piruvat karnoksilaz eksikliği hastalığı
  • Laktik asidosisli tip 2 ataksi

Kaynak: https://medlineplus.gov/genetics/condition/pyruvate-carboxylase-deficiency/

Görsel Kaynak: https://wallpapersafari.com/mitochondria-wallpapers

Editör: Hazal Kalsın DEMİR

Ne düşünüyorsunuz?

7 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir