in ,

EntellektüelEntellektüel HavalıHavalı ÇalışkanÇalışkan ÇılgıncaÇılgınca Sevgi DoluSevgi Dolu ŞaşkınŞaşkın AğlamaklıAğlamaklı

Nasıl Astrobiyolog Olurum?

Astrobiyologların Yolculuğu

Giriş

Uzay çalışmalarının git gide hızlandığı günümüzde astrobiyoloji de aynı oranda önem kazanmaktadır. Uzay bilimleri ve biyoloji bilimini içerisinde bulunduran multidisipliner bir alan olan astrobiyoloji oldukça ilgi çekicidir. Astrobiyoloji ile ilgilenen ve bu alanda uzmanlığa sahip olan bilim insanlarının, yani astrobiyologların yolculuğunu anlatmadan önce kısaca astrobiyoloji nedir diye soralım (1).

Astrobiyoloji, isminden de anlaşılacağı üzere biyoloji ve uzay bilimlerini kapsamakla birlikte aslında daha geniş bir alana sahiptir. Aynı zamanda jeoloji, kimya ve fizik gibi alanları da barındıran, disiplinler arası bir alandır. Astrobiyoloji, ilk zamanlar “ekzobiyoloji” olarak bilinirdi (2). 1995 yılına gelindiğinde ise NASA Astrobiyoloji programının doğuşu ile astrobiyoloji ismi yaygınca kullanılmaya başlandı (3).

Astrobiyoloji uzayda yaşamın izlerinin araştırılmasından, dünyada yaşam nasıl oluştu sorusuna kadar geniş bir çerçevede araştırma alanına sahiptir. Burada astrobiyolojinin tanımı dikkatlice yapılmalıdır. Astrobiyoloji bilimsel bir araştırma konusudur. Bu konu başlığı altında ortaya atılan hipotezlerin hepsi bilimsel kökenlidir. Uzayda yaşam olasılığının araştırılması, biyo-belirteçlerin izlenmesi, hatta dünya dışı kolonileşme çalışmalarında biyolojinin üstlendiği roller gibi konular astrobiyoloji ve onu da kapsayan uzay biyolojisinin alanına girmektedir (4).

Nasıl astrobiyolog olurum sorusunu yanıtlamak için, anlamamız gereken bir nokta daha var. Astrobiyoloji alanı, bilimin her alanında olduğu gibi uluslararası bir kümülatif çalışma gerektirmekte bu çalışmaların sonucu olarak ilerlemektedir. Bu nedenle soruya cevap verirken geniş bir perspektiften bakmaya çalışmakta fayda var. Bu açıdan değerlendirildiğinde astrobiyoloji alanında yapılan bilimsel çalışmaların çoğunlukla İngilizce makaleler ile paylaşılması ve İngilizce literatürde yer alması nedeniyle İngilizce seviyemizi belirli bir düzeye çıkartmamız gerekiyor.

Astrobiyoloji disiplinler arası bir bilimsel araştırma alanı olduğu için astrobiyolog olmanın birçok yolu vardır. Bir astronom astrobiyolog olabilir. Bir biyolog da astrobiyolog olabilir. Aynı şekilde bir jeolog ve dahası astrobiyolog olabilir. Bu noktadan çıkan sonuç şu şekildedir: Öncelikle temel bilimler alanında bir üniversitede lisans bölümünü başarı ile tamamlamak gerekmektedir. Burada başarıdan kastedilen sadece not ortalaması değildir. Not ortalamasının önemi de yüksektir ancak tek başına bir anlam ifade etmemektedir.

Lisans derecesini tamamlarken atılması gereken ilk adım “Astrobiyoloji nedir?” sorusunun cevabını vermekten geçiyor. Öncelikle bu alanı yakından tanımak, gerçekten bu alanın kariyer planlarımıza ve kişisel hedeflerimize uygun bir seçim olup olmadığını anlamak gerekmektedir. Bu konuda Amerikan Ulusal Uzay ve Havacılık Ajansı NASA’nın astrobiyoloji üzerine paylaştığı yazıları okumakta da ayrıca fayda vardır (5).

Astrobiyolog Olmanın Adımları

Diyelim ki araştırmalarınızdan sonra astrobiyolojiye derinden bir ilgi duyduğunuza ve bu alanda ilerlemek istediğinize karar verdiniz. Birinci adımda astrobiyolojinin ne olduğunu anlamıştık. Ancak bu bilgiler yüzeyseldir. İkinci adım olarak astrobiyoloji alanında bilgilerimizi derinleştirmemiz gerekmektedir. Astrobiyoloji alanında kariyer sahibi olmak için kendi kendimizi yetiştirmek zorundayız. Bu alanda internet üzerinden bulabileceğimiz çeşitli kurslar mevcuttur. Bu kurslardan bazıları ücretli, bazıları ücretsizdir. Bu kurslar arasında özellikle önerdiklerimi sizlerle paylaşmak isterim. Coursera Platformunda çeşitli kurslar var. Bunlardan ilki Edinburgh Üniversitesi’nden Charles Cockell’in anlatımı ile başlangıç seviyesine uygun bir kurstur (6). Daha detaylı bir kurs için sizlere astrobiyoloji çalışmaları ile ünlü Arizona’dan Chris Impey’i tanıtmalıyım. Kendisi Coursera’da astrobiyoloji üzerine oldukça kapsamlı bir kurs vermektedir (7). Aynı zamanda astrobiyolojinin temelini daha iyi oturtmak için yine Chris Impey’in temel Astronomi kursu da tavsiye ettiklerim arasındadır. Coursera’dan farklı olarak çeşitli astrobiyoloji video derslerine ev sahipliği yapan bir platform da mevcuttur (8). Khan Academy’de kozmoloji ve astronomi üzerine kurslara sahiptir (9). Burada bahsedilen kurslar astrobiyoloji konusunda çalışmak isteyen kişileri eğitecek ve astrobiyoloji kariyerine hazırlayacaktır. Bu kursları özgeçmişlerinize eklemek, gelecekte başvuracağınız programlar için bir referans niteliği taşıyacaktır.

Lisans eğitimi boyunca online kursların yanında aynı zamanda üniversitelerinizde seçmeli ders olarak veriliyor ise astrobiyoloji, kozmik biyoloji, uzay biyolojisi gibi derslere katılmanızda fayda var. Astrobiyoloji üzerine yapılan eğitimlere, toplantılara, konferanslara kesinlikle katılmalı ve buradaki insanlarla bağlantılar kurmalısınız. Yalnızca astrobiyoloji değil, astrobiyolojinin temelini oluşturan yaşamın nasıl meydana geldiği sorusu ve evrim konulu etkinliklere de katılmakta fayda var (10). Örneğin Orta Doğu Teknik Üniversitesi her yıl Astrobiyoloji konferansı düzenlemektedir. Konferanslar haricinde bu topluluk düzenli paylaşımlarda bulunmakta, özellikle pandemi dönemi online çalışmanın yaygınlaşmasıyla dünyanın çeşitli bölgelerinden astrobiyologlar ile yaptıkları görüşmeleri yayınlamaktadırlar (11). Yine İstanbul Üniversitesi Genetik Kulübü bünyesinde düzenlenen 18. Kış okulu etkinliğinde astrobiyoloji bir konu başlığı olarak bulunmaktadır (12). Uluslararası konferans ve etkinlikleri takip etmek için AbGradCon sayfasını takip edebilirsiniz (13).

Görsel 1

Online kurslar, ulusal ve uluslararası etkinlikler haricinde, özellikle lisans yıllarında astrobiyoloji alanında gelişmek için ekstra çaba sarf etmek gerekmektedir. Bu amaçla NASA’nın yayınladığı Astrobiology Primer (14) gibi kitaplar okunmalı, NCBI Pubmed (15) gibi makale tarama veri bankalarından astrobiyoloji konulu güncel makaleler takip edilmelidir. İncelenmesi gereken dergiler arasında International Journal of Astrobiology (16) ve Astrobiology (17) bulunmaktadır.

Astrobiyologlar ile bir iletişim kurulması da şarttır. Lisans eğitimi sırasında yapabileceğimiz stajlardan önce, bu stajlara hak kazanmak için bile bilim insanları ile iletişime geçmek gerekmektedir. YouTube NASA Astrobiology kanalında, “Ask an astrobiologist” adlı bir video serisi bulunmaktadır. Burada çeşitli astrobiyologlar ile röportajlar yayınlanmıştır. Bu seriyi izlemenizi de ayrıca tavsiye ediyorum. Örnek aldığımız bilim insanlarından bir tanesi olan Betül Kaçar, örneğin, daha moleküler biyolojisi seviyesinde çalışıp aktif olarak laboratuvara girerken, diğer bir değerli bilim insanı Lewis Dartnell ise Mars yüzeyinde radyasyonun etkilerini analiz etmek için simülasyonlar kullanmaktadır.

Lisans sırasında yapabileceğiniz bir diğer faaliyette yaz stajı ayarlamaktır. Blue Marble Space Institute of Science stajları çok idealdir. Astrobiyoloji üzerine çeşitli dünyaca ünlü araştırma gruplarının stajyer alımı yaptığı bu program oldukça prestijlidir (18). Bu gibi başka staj imkanları da mevcuttur. Örneğin Western Institute for Earth & Space Exploration stajları da önerilmektedir (19). Bu stajlar için akademisyenler ile network kurmuş olmanın gerekliliğini unutmamak lazım.

Görsel 2.

Lisansın ardından astrobiyoloji alanında ilerlemek için akademik kariyer yapabilirsiniz veya kendi biyoteknoloji girişiminiz üzerinden özel sektörde yer edinebilirsiniz. Buna en iyi örnek Pheronym şirketi CEO ve kurucusu Dr. Fatma Kaplan’dır. Kendisi sentetik feromonları kullanarak tarım zararlılarına karşı nematodların kontrol edilmesi üzerine bir ürün geliştiriyor. Geliştirdiği ürünler NASA desteği ile Astronematode projesi ismi ile Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderiliyor (20). Akademik alanda ise doktora seviyesinde eğitim alarak akademide doktora sonrası çalışmaya başlama yolu izlenebilir. Doktora için astrobiyoloji alanında açılan bölümlerin listesi NASA Astrobiyoloji web sayfasında listelenmiştir (21). Bu bölümler dışında Avrupa ülkelerinde ve özellikle İngiltere’de birçok çalışma grubu vardır. Bu çalışma gruplarını tespit etmenin en sağlıklı yolu literatür tararken ilgimizi çeken çalışma gruplarını araştırmaktan geçer. Türkiye’de astrobiyoloji alanında bir çalışma gerçekleştirmek için öncelikle yüksek lisans ve ardından doktora seviyesinde çalışma yapılabilir. Örneğin İstanbul Üniversitesi’nde hem biyoloji bölümlerinde hem astronomi bölümlerinde ülkemizdeki bu açığı kapatmak ve astrobiyoloji çalışmak isteyen akademisyenler bulunmaktadır. Proje fikirleri ile üniversitelerde astrobiyolojinin öncüsü siz neden olmayasınız?

Son olarak, astrobiyoloji kariyer tavsiyeleri için NASA’nın astrobiyoloji sayfasına göz atabilir (22) ve Lewis Dartnell’in “Nasıl astrobiyolog olurum?” yazısını okuyabilirsiniz (23).

Örneklere bakacak olursak, görüyoruz ki, astrobiyolog olmanın aslında birçok yolu vardır. Yeter ki içimizde uzay tutkusu olsun.

Görsel 3.

Kaynaklar:

  1. University of Washington, What is Astrobiology, 2021, https://depts.washington.edu/astrobio/wordpress/about-us/what-is-astrobiology/
  2. David C. Catling, 2019, Astrobiyoloji Dünyada ve Evrende Yaşam, Metis Yayınları,
  3. NASA, 2021a, Astrobiology, https://astrobiology.nasa.gov/
  4. NASA, 2021b, Science, Space Biology, https://science.nasa.gov/biological-physical/programs/space-biology
  5. NASA, 2021c, What is Astrobiology, https://www.nasa.gov/feature/what-is-astrobiology
  6. Coursera Astrobiology, 2021, https://www.coursera.org/learn/astrobiology
  7. Coursera Astrobiology Exploring Other Worlds, 2021, https://www.coursera.org/learn/astrobiology-exploring-other-worlds
  8. Astrobiovideo, 2021, https://astrobiovideo.com/en/
  9. Khan Academy, 2021, Cosmology and Astronomy, https://www.khanacademy.org/science/cosmology-and-astronomy
  10. Biyogen, 2021, Akek hakkında, https://www.biyogen.org/akek-hakkinda
  11. Metuastobiyoloji Twitter Sayfası, 2021, https://twitter.com/metuastrobio
  12. İügenetics Twitter Sayfası, 2021, https://twitter.com/iugenetics
  13. Abgradcon, 2021, Application, https://www.abgradcon.org/application
  14. Liebertpub, 2016, Astrobiology Primer, https://www.liebertpub.com/doi/full/10.1089/ast.2015.1460
  15. NCBI, Pubmed, 2021, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
  16. Cambridge, International Journal of Astrobiology, 2021, https://www.cambridge.org/core/journals/international-journal-of-astrobiology
  17. Liebertpub, 2021, Astrobiology, https://home.liebertpub.com/publications/astrobiology/99/overview )
  18. BMSIS, 2021, https://www.bmsis.org/
  19. Western Institute for Earth and Space Exploration, 2021, Summer Internships, https://space.uwo.ca/training/scholarships_and_awards/summer_internship.html
  20. Pheronym, 2021, https://www.pheronym.com/
  21. NASA, 2021e, Careers Employment Courses, https://astrobiology.nasa.gov/careers-employment-courses/
  22. NASA, 2021d, Career path suggestions, https://astrobiology.nasa.gov/career-path-suggestions/
  23. Lewis Dartnell, 2013, http://lewisdartnell.com/en-gb/2013/12/how-to-become-an-astrobiologist/

Görsel Kaynaklar:

  1. https://astrobiology.nasa.gov/career-path-suggestions/
  2. https://www.nasa.gov/multimedia/imagegallery/iotd.html

Editör: Berfin Sucu

Ne düşünüyorsunuz?

14 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

2 Yorum