Meme Kanseri Nedir?

Tanım

Meme kanseri, meme kanallarında ve lobüllerinde bulunan hücrelerin anormal büyüme göstermesiyle meydana gelir. Anormal derecede büyüyen hücreler bazı durumlarda vücudun farklı bölgelerine yayılma gösterebilir. Genelde meme kanseri yayılma gösterdiğinde tespit edilmektedir. Bu durum, kanser hücrelerinin meme kanallarından ve lobüllerden ilerleyerek etrafındaki meme dokusuna yayılmasıdır. Yayılma gösteren meme kanseri türleri; erken, lokal , ilerlemiş ve çok ilerlemiş (metastatik) olarak dörde ayrılır.

Meme kanseri kadınlarda daha sık görülmekle beraber erkeklerde de görülen bir kanser türüdür. Transseksüel ve cinsiyet çeşitliliği olan bireylerde de meme kanseri görülmektedir. Kadınsal hormonları arttırmak ya da erkeklik hormonlarını azaltmak için kullanılan ilaçlar meme kanseri riskini arttırabilir.

Meme Nedir?

Her bireyde cinsiyet farketmeksizin meme dokusu bulunur. Kadınlarda farklılık olarak loblar lobüller ve kanallar bulunur.

• Lob: Her meme lob adında 12-20 kısımdan oluşur.
• Lobüller: Her lobdasüt üreten bezler bulunur. Bu süt bezlerine lobüller ya da glandüler doku denir.
• Kanallar: Loblar aralarında kanal denilen ince tüpler aracılığıyla birbirine bağlanır. Bu kanallae sütü meme ucuna taşır.

Erkeklerin meme dokusunda kanallar bulunur fakat süt bezi (lobül) ve loblar az sayıda ya da hiç bulunmaz. Memeler lifli ve yağlı bir dokuya sahiptir. Bazen meme dokusu koltuk altına (aksilla) kadar uzanabilir. Buna memenin aksiller kuyruğu denir. Dişi bireylerde memeler daha iri yapıdadır. Bunun nedeni yapısı yağdan daha çok salgı bezi bulundurmasıdır.

Lenfotik Sistem Nedir?

Lenfotik sistem, bağışıklık sistemin önemli bir parçasıdır. Bu sistem vücudu hastalık ve enfeksiyona karşı korur. Vücudun her bölgesinde bulunan lenf damarları ince tüplerden oluşan ağa benzer yapıdadır. Lenf damarları lenf düğümlerine ve bezlerine bağlanır.

Lenf düğümleri; başta koltuk altı, boyun, karın, kasıkta ve göğüs kemiğinin (strenum) arkasında bulunmakla beraber vücudun her yerinde bulunur.

Koltuk altında bulunan lenf düğümleri (aksiller lenf düğümler) çoğunlukla kanserin meme çevresine yayıldığı ilk bölgedir.

Meme Kanseri Türleri Nelerdir?

Yayılma Göstermeyen Meme Kanseri

Yayılmayan meme kanseri karsinoma in situ da denir. Bu türde kanser hücreleri görülür fakat başka bölgelere yayılma göstermez. Bu tür kanserin ilk evrelerinde görülür.

Duktal Karsinoma İn Situ (DCIS)

Kanser hücreleri memenin kanallarında bulunurlar. Yayılma göstertmeyen meme kanserlerine dönüşebilirler ve aynı şekilde tedavi edilebilirler. Kemoterapi tedavisi uygulanmaz.

Lobüler Karsinoma İn Situ (LCIS)

Kanser hücresi memenin lobüllerinde bulunur. Bu türde kanser memenin iki tarafında da bulunabilir. Teşhis konulduktan sonra düzenli monogram ve diğer taramalar yapılarak hasta gözetim altında tutulur.

Yayılma Gösteren Meme Kanseri

İki temel meme kanseri türü vardır. Bu türler meme içerisinde başladığı yere göre ayrılır. kanser hücreleri, eğer meme dokusunu ve çevresindeki lenf düğümlerini sarmışsa, ileri düzeyde ya da metastatik meme kanseri adını alır.

İnvazif Duktal Karsinom (IDC)

Kanserin meme kanallarında başlayan türüdür. Yaklaşık olarak % 80 meme kanseri bu bölgede başlar.

İnvazif Lobüller Karsinom

Kanser lobüller kanalda başlar. Bu tür meme kanserlerinin yaklaşık %10′ unu kapsar.

Diğer Türler

Daha seyrek görülen kanser tipleri arasında; inflamatuar meme kanseri, meme ucu paget hastalığı, meduller karsinom, müsinoz karsinom ve papiller karsinom bulunur.

Risk Faktörleri Nelerdir?

Biden fazla faktör meme kanserine neden olabilir. Fakat bu risk faktörlerini taşımak meme kanseri olunacağı anlamına gelmez.

Kalıtsal Meme Kanseri Geni Nedir?

Teşhis konulan hastaların çoğunluğunun ailelerinde meme kanseri görülmemiştir. Fakat az miktarda da olsa kalıtsal gen hatasına bağlı olarak meme kanseri gelişmektedir. Ebeveynlerden aktarılan bir dizi gen arasında bulunan hatalı gen çeşitli rahatsızlık ve kansere neden olabilir.

Meme kanserine neden olduğu bilinen ve en sık rastlanan iki tür gen mutasyonu vardır. Bunlar; BRCA1 ve BRCA2 genleridir. Diğerleri; CDH1, PTEN, STK11, TP53, PALB2, ATM ve CHEK2‘dir.

Kalıtsal taşınan BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonu olan ailelerdeki kadınlar ve trans erkekler, meme ve yumurtalık kanseri riski taşırlar. Kalıtsal BRCA2 mutasyonu olan ailelerdeki erkek ve trans kadınlar, meme ve prostat kanseri riski taşırlar.

Bu gibi kalıtsal bir hastalığın olup olmadığını tespit edebilmek için kanser kliniklerinde gerekli muayene ve testler yapılabilir.

Kadına Özgü Faktörler Nelerdir?

Kadın üreme sistemi ile doğan bireyler için en önemli risk faktörleri aşağıdaki gibidir.

Aile Öyküsü

Ailede bulunan kanser geçmişi, kız kardeşlerde görülen yumurtalık kanseri veya ailenin kadın akrabalarında özellikle genç yaşta görülen kanserler önemli risk faktörleridir.

Yaşam Tarzı

Aşırı kilo veya menopoz sonrası hızlı kilo almak, aşırı alkol kullanımı, fiziksel hareketsizlik.

Tıbbi Faktörler

• Menopoz tedavisinde kullanılan östrojen ve progesteron bulunduran ilaçlar kullanmak.
• Hamilelikte düşük tehlikesi için kullanılan ilaçlar.
• Hodgkin lenfoma kanseri için göğüsten radyasyon tedavisi olmak.
• atipik duktal veya proliferatif hastalığı olan kişilerde.
• Daha öncesinde lobüler karsinoma ya da duktal karsinoma tanısı konulan kişilerde meme kanseri riski yüksektir.

Kişisel Faktörler

• Yaşlılık
• Momogramda görülen yoğun meme dokusu

Üreme Faktörü

• 12 yaşından küçük adet başlangıcı,
• İlk çocuğu 30 yaşından büyük doğurma,
• Hiç doğum yapmamak,
• Emzirmemek,
• 55 yaşından küçük menopoza girmek.

Erkeklere Özgü Risk Faktörleri Nelerdir?

Erkek üreme sistemiyle doğan bireyler için temel risk faktörleri temel riskler şu şekildedir,

Aile Öyküsü

• Aile öyküsü,
• BRCA2 meme kanseri aile bireylerinde bir veya birden fazla kişide teşhis edildiyse,
• Akrabalarda 40 yaşın altında meme kanseri teşhis edildiyse,
• Kolon, prostat ve yumurtalık kanseri teşhisi konulan akrabalar var ise kanser riski artmaktadır.

Tıbbi Faktörler

Klinefelter sendromu nadir genetik bir sendromdur. Bu bireylerde normal (XY) yerine (XXY) kromozomu bulunur ve bu bireyler kanser riski taşırlar.

Kişisel Faktörler

•  Yaşlılık

Belirtiler Nelerdir?

Çoğunlukla hiçbir belirti göstermezken, kanser tarama momografisinde teşhis edilir.

• Memenin tek tarafında olan yumru veya sertlik,
• Tek tarafta olan şekil değişiklikleri,
• Meme ucundaki farklılaşma ve kabuklanma, yaralar, kızarıklıklar, berrak ve kanlı akıntı veya içeri göçen meme uçları,
• Meme derisindeki kızarıklık pullanma ve renk değişikliği,
• Koltuk altındaki şişme veya ağrı,
• Adet döneminde memelerde oluşan ağrının çok fazla olması ya da adet sonrası devam etmesi, bu gibi belirtileri taşıyorsanız kısa zamanda uzman hekime muayene olmalısınız.

Meme Kanseri Oranı Nedir?

Meme kanseri, Avusturalyalı kadınlarda çok sık görülen kanser türüdür. Avusturalya Sağlık ve Refah Enstitüsü tarafından 2018 yılında yayınlanan meme kanseri istatistik verilerine göre yaklaşık 17.000 kadına meme kanseri teşhisi konulmaktadır. Her sekiz kadından birine 80 yaşına kadar meme kanseri teşhisi konulmaktadır.

Meme kanseri he yaşta görülebilir. 40 yaş ve üzerinde daha sık görülmektedir. Meme kanserlerinin %70’i 40 ile 69 yaş arasındaki kadınlarda %25’i 70 yaş ve üzeri kadınlarda görülmektedir. Az miktarda da olsa hamilelikte de görülmektedir.

Avusturalya bölgesinde her sene yaklaşık 150 erkeğe meme kanseri teşhisi konulmaktadır.Bu erkeklerin yaşları 50’nin üzerindedir.

Teşhis ve Sonrası Nasıldır?

Monogram taraması sonrası herhangi bir bulgu görülürse ileri düzey testlere başvurulur ve semptomlar gözden geçirilir. Daha sonra uzman bir hekime yönlendirilip daha detaylı muayene ve testler yapılır. Eğer meme kanseri teşhisi konulursa, meme cerrahisi tedavi yöntemlerini belirlemek için onkoloğa yönlendirir. Disiplinler arası görüşlerin öne sürüldüğü toplantılar gerçekleştirilir ve hastanın durumuna bağlı olarak tedavi yöntemi belirlenir.

Kaynak: https://www.cancervic.org.au/cancer-information/types-of-cancer/breast_cancer/breast-cancer.html 

Görsel Kaynak: https://kirmizioje.com/saglik/ulkemizde-yilda-yaklasik-18-bin-kadina-meme-kanseri-tanisi-konuluyor/

Editör: Meryem Melisa KAR