Maria Gaetana Agnesi Kimdir?

Tanım

Maria Gaetana Agnesi, matematik ve felsefe alanlarına harika katkılarda bulundu ve aynı zamanda hem integral hem de diferansiyel hesap üzerine ilk kitabı yazdı. Bologna Üniversitesi’ne profesör olarak atandı. Maria sadece bir matematik dehası değil, aynı zamanda oldukça kibar ve insanlara yardım etmedeki ve inancını korumaktaki rolünü üstlenen dindar bir kadındı.

Maria Gaetana Agnesi’nin Erken Yaşamı

Maria Gaetena Agnesi 16 Mayıs 1718 tarihinde İtalya’nın Milano şehrinde varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Pietro Agnesi, Bologna Üniversitesi’nde matematik profesörü olarak çalıştı. Hırslı bir adam olup, ailesini Milano soylularının saflarına yükseltmek istedi. Bunun için soylu bir kadın olan Anna Fortunata Brivio ile evlendi. Maria, annesi ölünce, bu büyük ailenin en büyük çocuğu olarak kamu hayatından emekli oldu ve evi idare etmek için evde kaldı.

Maria, hayatının erken dönemlerinde olağanüstü zekasını gösterdi ve bir çocuk dâhisi olarak tanındı. Altı yaşına bile gelmeden önce, İtalyanca ve Fransızcayı nasıl konuşacağını biliyordu. Genç Maria 11 yaşına geldiğinde, yalnızca İtalyanca ve Fransızcayı değil, Latince, Almanca, Yunanca, İbranice ve İspanyolcayı da akıcı olarak konuşabiliyordu. Maria ‘’ Yedi Dilli Konuşmacı’’ olarak adlandırılıyordu. Küçük kardeşlerini eğitme konusunda üzerine düşeni yapan, parlak bir çocuktu.

9 yaşında iken, bir saat süren Latince bir konuşma hazırlayarak, o zamanın en seçkin beyinlerini hayrete düşürmüştü. Kadınların eğitim hakkı konusunda konuşmuştu.

12 yaşına geldiğinde, hiç kimsenin tanı koyamadığı bir hastalığa yakalandı. Doktorlar, bu hastalığa aşırı çalışma ve okumanın neden olduğunu belirttiler ve bu nedenle daha aktif şekilde ata binmesi ve dans etmesini tavsiye ettiler. Dans etmek ve ata binmek işe yaramadı ve Maria’nın kasılmaları devam etti. Bunun üzerine ise ona, her şeyi ölçüsünde yapması gerektiği söylendi.

Agnesi’nin annesi öldükten sonra, babası iki kez tekrar evlendi ve Maria üvey kardeşleri dahil 23 çocuğun en büyüğü oldu. Kendi dersleri ve performansları dışında, kardeşlerini eğitmekle de yükümlüydü. Bu görev, onu, en çok istediği şeyden, bir manastıra girmekten alıkoydu. O zamanlarda, oldukça dindar biriydi.  Aslında, babasına onu manastıra göndermesini rica etti fakat babası reddetti. Ancak, neredeyse geleneksel bir ortamda yarı emekli olarak yaşamasına izin verdi.

Matematik Alanında İlk Çalışmaları

O zamanlarda, 14 yaşındaki gençlerin çoğu, okul ve ev ödevleri dışında çok meşgul oluyorlardı. Ama unutmayalım ki, Agnesi bir dahiydi, bu yüzden de geometri ve balistik (atış bilimi) üzerine çalışmalar yapmış olması şaşırtıcı değildi. Zihni ve bulguları o kadar etkileyiciydi ki 15 yaşına geldiği zaman, babası en bilgili adamlardan oluşan bir grubu, Maria’nın söylediklerini duyabilmeleri için Bologna’da topladı. Bu toplantılar kayıt altına alındı ve Charles de Brosse tarafından Lettres sur I’Italie’de bu kayıtlar bulundu. O kayıtlar ayrıca babası tarafından yazılan Propositiones Philosophicae’in içerisine de eklenmişti. Maria Gaetana Agnesi’nin son performansının da dahil olduğu Pietro Agnesi’nin bu çalışması, 1738 yılında yayınlandı. Maria bu son performansta 190 tez savunmuştu.

Zeki olmasına rağmen, Agnesi’nin çok utangaç olduğunu ve sergilenmekten veya bir grubun önünde konuşmaktan gerçekten hoşlanmadığını belirtmek gerekir. Agnesi, filozoflar tarafından oldukça güzel bulunması ve ailesinin en varlıklı ailelerden biri olarak görülmesine rağmen, çoğu kadının evleneceği zamanda, evlilikle ilgilenmiyordu.

Eserleri

Dirk Jan Struik, Agnesi’nin MS 5. yüzyılda yaşamış olan Hypatia’dan bu yana ilk önemli kadın matematikçi olduğunu söyledi. Agnesi’nin en değerli eseri, 1748’de Milano’da yayınladığı “Instituzioni ad uso della gioventu italiana( İtalyan Gençliğinin Kullanıma Yönelik Analitik Kurumlar)” isimli çalışmasıydı. Bu iki ciltlik kapsamlı çalışma, Euler’in çalışmalarına en iyi girişlerden biri oldu ve cebir, analiz, integral ve diferansiyel hesabı kapsıyordu.

Kübik bir eğri konusundaki tartışması, İtalyanca ‘’versiera’’ kelimesinin ‘’versicra’’ (cadı) ile karıştırılması nedeniyle ‘’Agnesi Cadısı’’ olarak tanınmasına yol açtı.

Papa XIV. Benedict, babası hastalandıktan sonra Agnesi’yi, 1750 yılında Bologna Üniversitesi’ne matematik profesörü olarak atadı.

Maria aynı zamanda, Traite analytique des sections coniques du marquis de I’Hopital konusuna odaklanan bir yorum yazdı. Bu, Maria’nın çok övülen eserlerinden biri oldu fakat yayınlanmadı.

Sonraki Hayatı

Babası 1752’de öldüğünde, kendisini teoloji çalışmasına adamak gibi uzun süredir istediği hedefini gerçekleştirdi. Aynı zamanda, zamanını hastalara yardım etmeye de adadı. Hastaları, derme çatma bir hastane gibi olan evinde ağırladı.

Maria Gaetena Agnesi, 9 Ocak 1799 yılında, 80 yaşındayken, hayatını kaybetti.

Kaynak: https://www.famousscientists.org/maria-gaetana-agnesi/

Görsel Kaynak: https://www.emaze.com/@AFWWFQLW/mercedes-pia-romn

Editör: Züleyha Demirci