Lizin Nedir?

Tanım

Lizin, 1889 yılında Drechsel tarafından kazeinden (süt proteini) izole edilerek keşfedilmiştir. Ancak üç yıl sonra yapısı açıklığa kavuşturulmuştur. 1928’de Vichery ve Leavenworth, kristal yapısını hazırlamayı başarabilmişlerdir. Son olarak yapılan çalışmalarda ise Fischer ve Weigert; 7-siyanopropilmalonik esteri, nitröz asitle işleyerek sentezini tamamlamışlardır.

Kimyasal Yapısı Nasıldır?

Kimyasal ve Fiziksel Özellikleri Nelerdir?

• IUPAC Adı: (2S)-2,6-Diaminohekzanoik asit
• Sembol – Üç Harfli Kodu: Üç harfli kodu – Lys. Tek harfli kodu – K
• Moleküler Ağırlık (Molar Ağırlık): 146.18756 g/mol
• Formül: C6H14N2O2
• Kanonik Format: C(CCN)CC(C(=O)O)N
• İzomerik Format: C(CCN)C[C@@H](C(=O)O)N
• InChlKey (Uluslararası Kimyasal Tanımlayıcı): KDXKERNSBIXSRK-RJFJIGAVDG
• CAS Numarası: 56-87-1
• MDL Numarası: MFCD00064433
• Erime Noktası: 215 °C
• Sudaki Çözünürlük: 1500 g/L (25 °C); pKa: 2,18; pKb: 8,95
• 2D Molfile (Kimyasal Tablo Dosyası): Molfile dosyasını al (Uzantıyı .mol diye kaydediniz.)
• 3D PDB Dosyası (Kimyasal Yapı Dosyası): PDB dosyasını al (Uzantıyı .pdb diye kaydediniz.)
• Diğer İsimleri: (S)-2,6-Diamino-hekzanoik asit

Lizin’in Vücuttaki Fonksiyonları Nelerdir?

Lizin, vücudumuzda bulunan proteinler için gerekli olan bir aminoasittir. Bu amino asit, aynı zamanda kas proteini yapımı ve kalsiyumu absorbe etmeye yarar. Vücutta antikor, enzim ve hormon üretimine yardımcı olurken cerrahi travmaların da hızlı iyileşmesini sağlar. Bu aminoasit, nöbetleri engelleme ve merkezi sinir sistemini etkisi altına alma yeteneğine sahiptir.

Lizin, esansiyel bir aminoasit olduğu için vücudumuz tarafından üretilemez fakat oldukça önem arz eder.

Bu aminoasit proteinlerin yapı taşı olan bir aminoasittir. Kolestrol seviyesini ayarlayan karnitinin üretiminde; yağ asitlerini enerjiye dönüştürmede ve büyümede önemli bir rol oynamaktadır. Aynı zamanda kemiklerde, ciltte, kıkırdakta ve tendonda bağ dokularının kolajen oluşumlarında yer alırken, vücudun kalsiyumu emmesini de kolaylaştırır.

Lizin, hayvansal gıdalarda bolca bulunduğundan, tüketen insanlar kolaylıkla vücutlarına almaktadırlar. Fakat veganlar, fasulye tüketmeyen insanlar ve sporcular lizin takviyesine ihtiyaç duyabilirler. Bu aminoasit yeteri kadar vücuda alınmadığında; yorgunluk, bulantı, baş dönmesi, büyümede gecikme ve üreme problemleri gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu durumda vegan insanlar, bol bol fasulye, mercimek gibi baklagilleri tüketerek lizin seviyelerini arttırabilirler.

Lizin’in Faydaları Nelerdir?

Yapılan çalışmalar bu aminoasidin, uçuk ve genital herpes gibi durumların önüne geçebileceğini kanıtlar niteliktedir. Yapılan farklı çalışmalar ise bu aminoasidin, idrarla kaybedilen kalsiyumun azaltılmasını ve kalsiyumun kolaylıkla emilmesini sağladığını göstermiştir. Bu da bizlere; osteoporozdan kaynaklanan kemik dokusunun azalmasının, bu aminoasit ile önüne geçilebileceğini kanıtlamaktadır.

Kaynak: https://aminoacidsguide.com/Lys.html

Görsel: https://www.rcsb.org/

Editör: Meryem Melisa KAR