Köpeklerde Adenovirüs 1 Nedir?

Tanım

Köpek adenovirüsü CAV-1 üst solunum yolu enfeksiyonuna sebep olan bir çeşit DNA virüsü çeşididir. Enfeksiyöz köpek hepatiti ise köpek adenovirüsü CAV-1’in yol açtığı viral bir hastalıktır. Bu virüs, organların parankimal (fonksiyonel) parçalarını, özellikle karaciğer, böbrekler, gözler ve endotel hücrelerini (kan damarlarının iç yüzeyini saran hücreler) hedefler.

Virüs, burun veya ağız ile temasa geçtikten ortalama 4 ila 8 günden sonra bademciklere yerleşir ve orada yayılmaya başlar. Bademciklerden sonra kan dolaşımına geçer ve orada yayılır (viremi (kan dolaşımında yayılma durumu) olarak adlandırılan bir durum) ve Kupffer hücrelerinde (karaciğerde bulunan özel beyaz kan hücreleri) ve karaciğer endotelinde yerini alır. İdeal olarak, makrofajlar olarak adlandırılan bu beyaz hücreler, vücudu bulaşıcı işgalcilere karşı korur, ancak bazı virüslerde, artma ve dağılma araçları olarak makrofajları üretme özelliği bulunur. CAV-1, komşu hepatositlere (protein sentezi ve depolamasında görevli karaciğer hücreleri ve karbonhidratların transformasyonunda görevli karaciğer hücreleri) zarar vereceği zaman, sayısını arttırmak ve yaymak için Kupffer hücrelerinden faydalanan bir virüs türüdür. Enfeksiyonun bu düzeyinde, virüs dışkı ve tükürük aracılığıyla bulaşarak her ikisini de diğer köpeklere geçirir.

Yeterli antikor yanıtına sahip sağlıklı bir köpekte, viral hücreler organları 10 ila 14 gün arasında temizler, ancak virüs böbrekte 6 ila 9 ay arasında kalmaya devam edecek ve bu süreçte idrarla atılmaya devam edecektir.

Sadece kısmi nötralize edici antikor cevabı bulunan köpeklerde kronik hepatit ortaya çıkar. Bu ciddi rahatsızlık genellikle gözde bulunan hücrelerin iltihaplanması ve hücrelerin ölümü durumundan dolayı gözün ön bölgesinin iltihaplanması (anterior üveit) sebebiyle sitotoksik oküler yaralanma meydana gelir. Bu durum, enfeksiyöz hepatitin dışa doğru daha görünür ve klasik semptomlarından birine neden olur. Bu durum “hepatit mavi göz” olarak adlandırılır.

CAV-1 virüsünün meydana gelebilmesi için cins, genetik veya cinsiyet gibi faktörlerin etkisi yoktur. Genellikle bir yaşından küçük köpek yavrularında gözlemlenir.

Belirtiler

Belirtiler, konağın immünolojik durumuna ve hücrelerdeki ilk hasarın seviyesine (sitotoksik) göre değişir.

• Perakut (aşırı şiddetli) seviyede ateş, merkezi sinir sistemi semptomları, kan damarlarının çökmesi, pıhtılaşma dengesizliği (DIC); ölüm genellikle birkaç saatte meydana gelir.
• Akut (şiddetli) seviyede ateş, yeme isteğinde azalma, uyuşukluk, kusma, ishal, karaciğerin genişlemesi, karın ağrısı, karında sıvı artışı, damar iltihabı (vaskülit), noktasal kırmızı noktalar, ciltte morarma (peteşi), DIC, şişkinlik semptomları gözlemlenir. Lenf düğümlerinin büyümesi (lenfadenopati) ve az ihtimalle beyin iltihabı (nonsüpüratif ensefalit) gözlemlenir.
• Komplike olmayan enfeksiyonda uyuşukluk, yeme isteğinde azalma, geçici görülen ateş, bademcikte görülen iltihaplanma, kusma, ishal, lenfadenopati, karaciğerin genişlemesi, karın ağrısı belirtileri gözlemlenir.
• Geç evre enfeksiyon, enfeksiyondan dört ile altı gün arasından sonra göz iltihabı ve kornea şişmesi ile meydana gelen vakaların yüzde 20’sine bu sebep olur; ortalama 21 gün içinde iyileşme gözlemlenir, ancak glokom ve kornea ülserasyonunda ilerleme gözlemlenebilir.

Nedenler

• Enfeksiyöz CAV-1 adenovirüs ile temas.
• Aşı yapılmayan köpeklerde risk en fazladır.

Teşhis

Köpeğinizin rahatsızlığının daha iyi saptanabilmesi için, semptomların ilk zamanları, köpeğinizin geçirdiği önceki hastalıkları ve şu anki rahatsızlığına sebep olma ihtimali bulunan olası durumlarla ilgili detaylı bir tarih vermeniz büyük önem taşır. Köpeklerle temas ettiği yerler veya köpeklerin dışkılamasına izin verilen açık alanlar gibi (örneğin köpek kulübeleri), diğer köpeklerle ve dışkıyla temas sıklığı bu virüsün tespitinde önemli rol oynayabilir.

Veteriner hekiminiz, standart laboratuvar çalışmasıyla birlikte köpeğiniz üzerinde detaylı bir fiziki muayene yapacaktır. Kimyasal kan profili, tam kan sayımı, idrar tahlili ve elektrolit paneli dahil olmak üzere detaylı kan profili uygular. Enfeksiyöz hepatit tanısının varlığının tespiti için uygulanan diğer laboratuvar testleri, kanın pıhtılaşma işlevini kontrol etmek için pıhtılaşma testleri, CAV-1 antikorları için seroloji, virüs hücrelerinin viral izolasyonu ve viral kültürü içerir. Doktorunuz parvovirüs ve distemper dahil diğer yaygın hastalıkları da araştıracaktır.

Görüntüleme teknikleri, karaciğerin büyümesini (hepatomegali) ve karın boşluğunda sıvı toplanmasını tespit etmek için bir karın radyografisini ve karaciğeri detaylı bir şekilde gözlemlemek için gereklidir. Bu görüntüler karın ultrasonografisini ve karaciğerin büyümüş olup olmadığını, nekroz bulunup bulunmadığını bize gösterir (hücre ölümü). İkinci teknik, bu teknik özellikle karın şişliği mevcutsa kullanılmalıdır, çünkü radyografi karaciğerde görüşü engelleyen sıvı mevcutsa ayrıntılı bir görüş sağlar; burada ultrason görüntüleme, eko frekansının derinliğine göre bilgi sağlar. Dokuların yapısı, yani karaciğerde bulunan hücresel/doku ölümü ekoda azalma (hipoekoik) gösterecek ve karında biriken şiddetli sıvı herhangi bir eko (yankısız) vermeyecektir.

Kesin bir teşhis koymak için karaciğer biyopsisinin de uygulanması gerekebilir.

Tedavi

Enfeksiyon henüz çok ilerlemediyse ve komplike değilse, tedavi ayaktan tedavi şeklinde uygulanabilir. Bununla birlikte, tedavi genellikle yatarak uygulanır. Kusma ve ishalden dolayı ortaya çıkan elektrolit dengesizlikleri için sıvı tedavisi uygulanır. Potasyum ve magnezyum seviyeleri genellikle çok düşüktür ve dengelemek için hemen bunların verilmesi gerekir. Koagülopati (kanın pıhtılaşma durumundaki bozukluklar) için kan bileşeni tedavisi uygulanır. Açık DIC ile, köpeğinizin durumunu normale çevirmek için taze kan ürünleri ve düşük moleküler ağırlıklı heparinin uygulnması gerekmektedir.

Beslenme desteği, uygulanabildiği kadar sık ve küçük öğünler şeklinde vermeyi, azot alımını optimize etmeyi ve köpeği protein ihtiyaçlarına göre beslemeyi içerecektir. Protein miktarı her köpeğe göre farklılık gösterir yani köpeğinizin durumuna bağlıdır, çünkü bazı köpeklerin vücudunda protein seviyesi yüksek, bazılarında ise bu seviye düşüktür. Protein tüketimini fazla kısmak veya çoğaltmak doku onarımını ve rejenerasyonunu bozabilir. Köpeğiniz bariz hepatik ensefalopati belirtileri gösteriyorsa (beyinde iltihaplanmaya neden olan ve karaciğer yetmezliği ile ilgili bir nöropsikiyatrik anormallik) nitrojen kısıtlanacaktır.

Maksimum beş gün süreyle kısmi intravenöz beslenme veya köpek tarafından oral beslenmeye tolere edilmiyorsa tercihen total intravenöz beslenme uygulanır. Doktorunuz gerektiğinde antibiyotik ve/veya sıvı azaltıcı reçete verir.

Yaşam ve Yönetim

Veteriner hekim sıvı, elektrolit, asit-baz ve pıhtılaşma durumunu takip etmek ve destekleyici tedbirleri belirlemek için köpeğinizi takip edecektir. Ani böbrek yetmezliği durumu yaşanabileceği için bu takip edilecektir. İyileşme sırasında köpeğinize sindirilebilirlik seviyesi fazla bir diyet verilmesi ve köpeğin dinlenmesi için güvenli bir yerde tutulması gerekmektedir. İyileşme döneminde köpeğinizin aktivitesini ve diğer hayvanlarla iletişimini engellemeniz gerekmektedir. Virüs, iyileşme döneminden sonra uzun süre dökülmeye devam edebileceğinden, köpeğinizin temizliği ve hijyeni ile ilgili daha dikkatli olmanız gerekmektedir.

Bu enfeksiyonun önüne geçilmesi, köpeğiniz altı ila sekiz haftalıkken bu hastalık için değiştirilmiş bir canlı virüs aşısı gerektirir. İlk aşıyı, köpek 16 haftalık olana kadar üç ila dört hafta arayla yapılan iki takviye aşısı takip eder ve bir yılda ek bir takviye aşısı yapılır. Bu oldukça etkili bir aşıdır.

Kaynak: https://www.petmd.com/dog/conditions/infectious-parasitic/c_dg_canine_hepatitis

Görsel Kaynak: https://richardquickdesign.com/black-short-hair-papillon-dog.html

Editör: Meryem Melisa KAR