Kıkırdak Saç Hipoplazisi

İçindekiler

Tanım

Kıkırdak saç hipoplazisi, iskelet anormallikleri ile kendini gösteren bir kemik büyümesi rahatsızlığıdır. Bozukluğa sahip kişilerde kısa boy (cücelik), ince seyrek saç (hipotrikoz) ve belli sıklıklarla yineleyen enfeksiyonlara sebep olabilen anormal bir bağışıklık sistemi vardır.

Kıkırdak saç hipoplazisi hastaları doğuştan kısa boyludurlar ve uzuvları olağandışı bir biçimde kısadır. Genellikle, kol ve bacaklardaki uzun kemiklerin uçlarına yakın kıkırdaklarında, kemiğin gelişimini etkileyen anomalilere (metafizyal kondrodisplazi) sahiptirler. bozukluğa sahip bireylerin çoğunun eklemleri alışılmadık derecede esnektir ancak dirseklerini uzatmada güçlük yaşayabilirler.

Kıkırdak saç hipoplazisine sahip kişilerin çoğunun saç rengine katkıda bulunan pigmentin bir kısmını içeren saç özü eksik olduğu için saçlarının rengi ailedeki diğer kişilere kıyasla daha açıktır. Bu kısmın eksik olmasına ayrıca her bir saç telinin daha ince olmasına ve dolayısıyla tüm saçın seyrek görünmesine de yol açar. Bunlarla birlikte; aşırı açık ten rengi, dişlerde ve tırnaklarda bozukluklar da bu hastalığın belirtilerindendir.

Kıkırdak saça hipoplazisinde bağışıklık yetmezliğinin seviyesi hastadan hastaya hafif ya da şiddetli olarak değişir. Etkilenen kişilerde görülen en şiddetli bağışıklık sistemi probleminin ağır kombine bağlı immün yetmezliği (SCID) olduğu bilinmektedir. SCID’lı kişilerde mantar, bakteri ve virüslere karşı bir bağışıklık koruması neredeyse hiç yoktur ve hayatı tehlikeye sebep olan, tekrarlayan enfeksiyonlar oluşma olasılığı yüksektir. Bu enfeksiyonlara bağışıklık sisteminde sorun olmayan kişilerde hastalığa neden olmayan ‘fırsatçı’ organizmalar yol açar. Kıkırdak saç hipoplazisine sahip çoğu kişi solunum sistemi, sinüs ve kulak enfeksiyonları yaşar. Özellikle suçiçeği virüsü (varisella), bozukluğa sahip kişilerde çoğunlukla tehlikeli enfeksiyonlara sebep olur.

Kıkırdak saç hipoplazisi olan kişilerde, bağışıklık sisteminin bozulmasıyla vücudun doku ve organlara saldırdığı otoimmün hastalıklar meydana gelir. Hastalığı taşıyanlarda belirli cilt kanserleri (bazal hücreli karsinomlar), kan kanseri (lösemi) ve bağışıklık hücresi kanseri (lenfoma) başta olmak üzere kanser meydana gelme riski yüksektir.

Kıkırdak saç hipoplazisine sahip bazı kişilerin gastrointestinal problemleri olabilir. Bu problemler, besinleri tam olarak sindirememe ya da gluten intoleransını (çölyak hastalığı) içerebilir. Etkilenen kişilerde şiddetli kabızlığa, bağırsak tıkanıklığına ve kolonun büyümesine yol açan bir hastalık olan Hirschsprung hastalığı oluşabilir. Anüs daralması (anal stenoz) ve yemek borusu tıkanması (özafagus atrezisi) de bu kişilerin yaşadığı problemlerdendir.

Sıklık

Kıkırdak saç hipoplazisi en sık Eski Düzen Amish popülasyonunda görülür ve 1300 yenidoğandan birini etkiler. Finlandiya kökenli insanlarda görülme oranı 1/20000‘dir. Bu popülasyonlar dışında görülme oranı çok düşüktür ve spesifik oluşum oranı bilinmemektedir. Japon ve Avrupa kökenli bireylerde bildirilmiştir.

Nedenler

Kıkırdak saç hipoplazisi RMRP genindeki mutasyonlardan kaynaklanır. Bu gen, çoğu genin aksine belli bir proteini üretmek için talimatlar sağlamaz, onun yerine DNA’nın kimyasal bir kuzeni olan ve kodlanmayan RNA adlı bir molekülü üretir. Bu RNA, birkaç proteine bağlanarak RNaz MRP adlı enzim kompleksini oluşturur.

RNaz MRP enziminin hücrede birçok önemli süreçte rol aldığı varsayılmaktadır. Örnek olarak, hücrelerin mitokondriyal DNA’larının kopyalanmasına yardımcı olabilir. Bu enzim muhtemelen amino asitleri işlevsel proteinlerle birleştirmek için gerekli ribozamal RNA’yı da işler. Ayrıca bu enzim hücre döngüsünün kontrolünde de rol alır.

RMRP genindeki mutasyonlar, büyük ihtimalle, kararsız ve kodlanmayan bir RNA üretimi ile sonuçlanır. Bu kararsız molekül, RNaz MRP enzim kompleksi için gereken bazı proteinlere bağlanamadığı için enzim kompleksi bozulur ve kıkırdak saç hipoplazisi meydana gelir.

Kalıtım Modeli

Kıkırdak saç hipoplazisi, otozomal çekinik modelde kalıtsaldır. Her hücredeki genin iki kopyası da mutasyonludur. Otozomal çekinik bozukluğa sahip bir bireyin ebeveynlerinin her biri mutasyonlu genin bir kopyasını taşısa da tipik olarak durumun belirti ve semptomlarını göstermezler.