HRAS Geni Nedir?

İçindekiler

HRAS Geni: HRas Proto-Onkogen, GTPaz

Normal Fonksiyon

HRAS geni hücrenin kendisini eşlemesinde regülasyon görevi gören H-Ras isimli protein yapılı molekülün sentezlenmesi için genetik kodlar aracılığı ile talimatlar vermektedir. H-Ras molekülü, hücre sinyalizasyon yolaklarında işlev görmektedir. Hücrenin dışından gelen sinyal moleküllerini hücrenin içerisinde ihtiva olan nükleusa iletmektedir. Bu gelen sinyaller, nükleus tarafından işlendikten sonra hücreye bölünmesi ve çoğalması için komutlar vermektedir. H-Ras molekülü GTPaz olarak da bilinmektedir. GTPaz, GTP molekülünü GDP’ye çeviren bir yapıdır. H-Ras molekülü bir çeşit anahtar gibi hareket etmektedir. GTP ve GDP molekülleri sürekli H-Ras molekülünü açıp kapatırlar. Sinyal moleküllerinin iletimi için GTP molekülüne ihtiyaç duyulmaktadır. H-Ras molekülü GTP’yi GDP’ye çevirdiği zaman molekülü inaktive eder böylece sinyal moleküllerini iletemez hale gelir.

HRAS geni onkogenler ailesine ait bir gendir. Onkogenler normal hücreleri kanserli hücrelere dönüşmesini sağlamaktadır. HRAS geni, diğer iki geni de içeren Ras onkogen ailesindedir: KRAS ve NRAS. Bu üç adet genden üretilen protein yapılı bileşen GTPaz’dır. Bu protein yapılı moleküller hücrelerin bölünmesinde, farklılaşmasında ve programlı bir şekilde ölmesinde (apoptoz) önemli fonksiyonları vardır.

Genetik Değişiklikler ile İlişkili Sağlık Koşulları

Costello Sendromu

Costello sendromunda HRAS geninde 15 adet mutasyon tanımlanmıştır. Bu hastalık vücudun birçok bölümünü etkileyip kanserli ve kanserli olmayan tümörlerin oluşmasına neden olmaktadır. Genetik değişiklikler sonucu oluşan mutasyonlar, H-Ras protein molekülünün kritik bölgesinde ihtiva olan tek amino asit değişimine neden olmaktadır. Gly12Ser veya G12S olarak da bilinen mutasyon tüm Costello sendromu bireylerin %80’ninde gözlemlenmektedir.

Costello sendromunda rol oynayan mutajenik HRAS geni normal olmayan H-Ras protein molekülünün aktivasyonuna neden olmaktadır. Aşırı eksprese edilen H-Ras protein molekülü hücre dışından gelen sinyal moleküllerine cevap olarak hücreleri anlamsız proliferasyona ve büyümeye sevk etmektedir. Bu anlamsız proliferasyon kanser yapıcı ve kanserli olmayan tümörlerin oluşmasına neden olmaktadır. Costello sendromunun diğer özelliklerine (zihinsel engellilik, ayırt edici yüz özellikleri ve kalp sorunları gibi) neyden kaynaklandığı net bir şekilde bilinmemekte fakat araştırmacılar kontrolsüz hücre bölünmesi ve büyümesinden kaynaklandığını düşünmektedirler.

Epidermal Nevüs

HRAS geninde meydana gelen kalıtsal genetik değişiklikler sonucu oluşan mutasyonlar dahilinde epidermal nevüs adı verilen anormal cilt lekelerine neden olmaktadır. Bu oluşan lekeler aşırı büyümesinden ve ciltteki hücrelerin aşırı ifade edilmesinden kaynaklanmaktadır. HRAS gen mutasyonları, nevüs sebase adı verilen belirli bir epidermal nevüs tipine sahip kişilerin yaklaşık tamamında fark edilmiştir. Bu tip bir organoid epidermal nevüs olarak sınıflandırılır, çünkü derideki yapıları veya organları oluşturan hücreleri ya da hücresel komponentleri, genellikle kıl foliküllerini, ter bezlerini veya yağ bezlerini yani ciltte, cildi koruyan bir madde üreten bezleri ihtiva etmektedir. İlave tümörler çoğu zaman nevüs yağ tabakasında meydana gelmektedir. Ender koşullarda bu tümörler kanser yapıcıdır.

Epidermal nevüsler doğumdan önce erken gelişim evresinde meydana gelen mutasyonlar neden olmaktadır. Mutasyonlar deri hücrelerinde değil nevüslerde bulunmaktadır. Meydana gelen mutasyonlar hücresel (somatik) mutasyonlar olup yavru döllere geçmez yani kalıtsal değildir. Epidermal nevüslerde yer alan somatik HRAS gen mutasyonları, H-Ras proteinindeki tek amino asitlerin ikamesine neden olmaktadır. En çok gözlemlenen mutasyon Gly12Val veya G12V’dir. Glisin amino asidinin Valin amino asidi ile ikamesi sonucu meydana gelmektedir. Etkilenen ciltteki hücreler veya derideki hücreler normal hücreler ile mukayese edildiği zaman normal olmayacak şekilde bölünmekte ve büyümektedirler. Sonuç olarak da epidermal nevüs oluşmaktadır.

Mesane Kanseri

Baş ve Boyun Skuamöz Hücre Karsinomu

Diğer Bozukluklar

Somatik HRAS gen mutasyonları, bir tür epidermal nevüs sendromu olan Schimmelpenning sendromunun meydana gelmesinde de işlev görmektedir. Schimmelpenning sendromlu bireylerin beyin, göz ve kemiklerinde anormallikler gözlemlenmektedir. Ayrıca nevüs sebase de gelişmektedir. Bunun yanında etkilenen bireylerde nöbetler, zihinsel engellilik, koristomlar ya da kolobomlar ve raşitizm gibi durumlar gözlemlenmektedir. Bu sendroma sebep olan gen ile epidermal nevüse neden olan gen aynıdır.

Diğer Kanserler

HRAS geninde oluşan mutasyonlar bazı kanser türlerinin gelişmesine neden olabilmektedir. Bu mutasyonlar, H-Ras proteininin her zaman aktif olan ve hücreleri kontrolsüz büyümeye ve bölünmeye yönlendirebilen bir varyasyonuna neden olmaktadır. Araştırmacı bilim insanları tarafından yapılan çalışmalardan elde edilen bulgulara göre tiroid ve böbrek kanserlerinde HRAS genindeki mutasyonların da ilişkisi olduğu bildirilmiştir. HRAS geninin, aşırı ifadesi diğer kanserlerin tümörogenezinde rol oynadığı bildirilmiştir.