Ahmet Tuna Özen Tanım
Gondotropin salgılayıcı hormon (GnRH) hipotalamusta bulunan hücreler tarafından üretilir. Küçük kan damarlara gerçekleşen GnRH hormonu salınımı ile hormon hipofiz bezine ulaştırılır. Hormonun hipofiz bezine ulaşması sonucunda hipofiz bezi, LH (Luteinleştirici hormon) ve FSH (Folikül Stimüle Hormon) üretimini gerçekleştirir. LH ve FSH hormonlarının salgılanması erkek ve kadın üreme sistemlerinin sağlığının korunması için gereklidir.
GnRH Ne Yapar?
GnRH hormonu, hipofiz bezinden LH ve FSH salgılanmasını sağlar. Çocukluk evresinde vücutta oldukça düşük seviyede bulunan bu hormonun, ergenlik dönemi başlamasıyla vücuttaki seviyesi artmaya başlar. Testislerin ve ovaryumların (yumurtalıkların) olgunlaşmasıyla birlikte; GnRH, LH ve FSH salgılanması ve üretilmesinin kontrolü eşey hormonları olan testosteron, östrojen ve progesteron hormonları ile sağlanır.
Kadınlarda, FSH ovaryumlarda yumurtanın gelişmesinde görevlidir. Yumurtadaki bu gelişim östrojen hormonunun salgılanmasını arttırır ve östrojen hormonu da hipofiz bezini uyararak FSH salgılanmasının azaltılıp LH salgılanmasının artmasını sağlar. LH artması ile de ovulasyon (yumurtlama) işlemi gerçekleşir ve ovulasyon işlemi sonrasında FSH ve LH salgılanmasında azalma olmaya başlar.
Erkeklerde, GnRH hipofiz bezini uyararak LH üretilmesini ve salgılanmasını sağlar. Testislerdeki reseptörleri uyaran LH testislerde sperm üretiminin başlamasını sağlar.
GnRH Kaynaklı Oluşabilecek Rahatsızlıklar Nelerdir?
Vücutta fazla miktarda GnRH bulunmasından kaynaklanabilecek sıkıntılar üzerine çalışmalar yapılmaya devam etmektedir. Nadiren bireylerde hipofiz tümörleri meydana gelir. Ve bu tümörler hipofiz tarafından salgılanan ve üreme organlarını/hücrelerini uyaran hormonların(LH ve FSH) yüksek miktarda salgılanmasına sebep olur. Bu yüksek miktarda salgılanmalar ise vücutta yoğun miktarda testosteron ve östrojen bulunmasına neden olur.
Eğer GnRH seviyesi çok düşükse bu demek oluyordur ki kişi ergenliğe henüz girmemiştir. Kallmann sendromu ise GnRH seviyesinin düşük olmasından kaynaklı olarak gonadotropinlerin (hipofiz tarafından salgılanan ve üreme organlarını/hücrelerini uyaran hormonlar) seviyesinde düşüklüğün gözlemlendiği bir durumdur. Kallmann, erkekler arasında oldukça yaygın olan bir durumdur ve bu durum kendini koku duyusunda yaşanan azalma ile gösterebilir.
Bunlarla beraber hipotalamusa zarar gelmesi durumunda da GnRH salgılanmasında durma gerçekleşebilir. Hipotalamusun zarar görmesi aynı zamanda LH ve FSH’ın düzenli salgılanmasını durdurabilir. LH ve FSH hormonlarının düzensiz salgılanması testislerde ve ovaryumlarda üretilen hormonların azalmasının yanı sıra kadınlarda amenoreye ve erkeklerde sperm üretiminde azalmaya sebep olur.
Kaynak: https://www.hormone.org/your-health-and-hormones/glands-and-hormones-a-to-z/hormones/gnrh
Görsel Kaynak: https://www.hormone.org/your-health-and-hormones/glands-and-hormones-a-to-z/hormones/gnrh
Editör: İrem Ezgi Ustaoğlu
