GNAQ Geni Nedir?

İçindekiler

GNAQ Geni: G Protein Alt Birimi Alfa Q

Normal Fonksiyon

GNAQ geni, guanin nükleotid bağlayıcı protein alt birim alfa (Gαq) olarak bilinen proteini yapan talimatları verir. Gαq, trimerik G protein kompleks grubunun bir parçasıdır. Bu grup, G proteinine bağlı reseptörler adlı diğer proteinlere bağlanır. Protein kompleksi bir reseptöre bağlandığında, Gαq proteini de GTP adlı moleküle bağlanarak aktive olur. Aktif olan Gαq proteini, protein kompleksinden ayrıldığında kan damarlarının gelişimini ve işlevini düzenlemeye yardımcı sinyal yollarını aktifleştirir. Gαq proteini, GTP’yi, proteini inaktive eden GDP adlı bir moleküle çevirir. Ardından trimerik G protein kompleksine tekrar bağlanarak sinyal yollarını kapatır.

Genetik Değişikliklere Bağlı Sağlık Koşulları

Sturge-Weber Sendromu

Sturge-Weber sendromlu kişilerde GNAQ gen mutasyonlarından en az 1 tanesi vardır. Sturge-Weber sendromu, belirli kan damarlarının gelişimini etkileyerek; kırmızı veya pembe bir doğum lekesi olan porto şarabı doğum lekesi, beyin anormallikleri ve gözde artan basınç (glokom) veya diğer göz problemlerine yol açabilir. Sturge-Weber sendromu ile ilişkili GNAQ gen mutasyonu, Gαq proteinindeki tek bir amino asidi değiştirir. Gαq proteininin 183. pozisyondaki amino asit argininini amino asit glutamin ile değiştirir. Kalıtsal olmayan bu mutasyon, hamilelikte ortaya çıkar. Bu somatik mutasyon beyin, gözler ve cilt gibi özellikle kan damarlarının oluşumunda rol alan belirli hücrelerde görülür.

Aktivasyonun devamında, değiştirilmiş Gαq proteini GTP’yi GDP’ye dönüştüremez. Böylece, protein her zaman aktif kalır ve kontrol ettiği sinyal yolları sürekli açılır. Bu artan sinyal kan damarlarının gelişiminin düzenlenmesini bozarak, Sturge-Weber sendromlu kişilerde doğumdan önce anormal ve aşırı damar oluşumuna neden olduğu bilinir.

Diğer Sorunlar

R183Q mutasyonu, Sturge-Weber sendromu ile ilgili beyin veya göz anormalliklerine ve porto şarabı doğum lekelerine neden olabilir. Sturge-Weber sendromunda olduğu gibi, bir GNAQ mutasyon nedeni olan izole porto şarap lekeleri genelde yüzün belirli bir tarafında bulunur. İzole porto şarabı doğum lekelerine neden olan somatik GNAQ mutasyonlarının, fetal gelişimde Sturge-Weber sendromuna neden olanlardan daha sonra ortaya çıktığı ve bundan dolayı daha az hücreyi ve dokuyu etkilediği düşünülmektedir.

Uveal melanom adlı bir göz kanserinde bulunan mutasyonlar GNAQ geninde de vardır. Uvea adlı gözün orta tabakasında meydana gelir. Uvea, iris ve sklera arasında yatan dokuları içerir. Uvea melanomundaki GNAQ mutasyonları aşırı aktif bir protein ve ardından aşırı sinyallemeye yol açar. Bu anormallik, aşırı hücre büyümesine ve kanserli tümör oluşumuna katkıda bulunur. Sturge-Weber sendromu veya izole porto şarabı doğum lekesi olan kişilerde R183Q mutasyonu uveal melanom için yüksek bir risk yoktur. Uveal melanoma yol açan GNAQ mutasyonları genelde kişinin hayatında sonradan, yetişkinlikte ortaya çıkar ve tümöre neden olan hücrelerle sınırlıdır.