GLB1 Geni Nedir?

GLB1 Geni: Galaktosidaz Beta 1

Normal Fonksiyon

GLB1 geni, enzim diye isimlendirilen, beta-galaktosidaz oluşturmak için komutlar içerir. Bu enzim, hücre içerisinde çeşitli molekül türlerini parçalayacak ve geri dönüştürecek bölmeleri olan lizozomların içerisinde yer alır. Lizozomlar içerisinde Beta-galaktosidaz, GM1 gangliosid ve keratan sülfat olarak adlandırılan maddeler bulunmak üzere bazı moleküllerin parçalanmasına yardımcı olur. GM1 gangliosid, beyinde bulunan sinir hücrelerinin doğru şekilde çalışabilmesi için oldukça önemlidir ve keratan sülfat özellikle kornea ve kıkırdakta çok fazla miktarda bulunur. Keratan sülfat, mukopolisakkaritler ya da glikozaminoglikanlar olarak adlandırılan bir grup büyük şeker molekülüdür.

GLB1 geni ayrıca elastin tutucu protein yapmak üzere talimatlar verir. Hücrenin yüzey kısmında, elastin tutucu protein, elastin reseptör kompleksini yapmak için katepsin A ve nöraminidaz adlı proteinlerle etkileşir. Elastin reseptör kompleksi, vücudun dış ve destek kısmını bir araya getiren bağ dokusunun bileşeni olan elastik liflerin oluşmasında görev alır.

Genetik Değişikliklerle İlgili Sağlık Durumları

GM1 Gangliosidoz

GLB1 geninde bulunan yaklaşık 80’den fazla mutasyonun GM1 gangliosidoza sebep olduğu görülmüştür. Birçok mutasyon, GLB1 geninde bulunan tek DNA yapı taşını değiştirir. Bu mutasyonlar genellikle hem galaktosidaz hem de elastin bağlayıcı proteinin oluşturulmasını tetikler.

GM1 gangliosidoza sebep gösterilen GLB1 gen mutasyonları, beta galaktosidaz aktivitesini düşürür ya da tamamen kaldırır. Yeterli ölçüde beta-galaktosidaz eksikliğinde GM1 ganglioside ve keratan sülfat parçalanamaz. Bunun sonucunda, bu maddeler birden çok organ ve dokuda toksik miktarda artar. Beyinde, GM1 gangliosid miktarının artmasına ve birikmesine sebep olduğu artıcı hasar, GM1 gangliosidozunun birden fazla belirtisine sebep olan sinir hücrelerinin zarar görmesine neden olur.

Elastin bağlayıcı proteinin GM1 gangliosidoz büyümesine olan etkisi belirlenememiş olsa bile, bu proteinin değiştirilmesi GM1 gangliosidozlu bazı bireylerde bulunan zayıflamış kalp kasına etkide bulunabilir.

Mukopolisakkaridoz Tip IV

GLB1 geninde bulunan yaklaşık 10’dan fazla mutasyonun mukopolisakkaridoz tip IV’e (MPS IV) sebep olduğu görülmüştür. Mutasyonların birçoğu, gende bulunan tek nükleotidleri değiştirir. MPS IV’e sebep olan bütün mutasyonlar, keratan sülfatın beta-galaktosidaz tarafında yıkımını bozar. GM1 gangliosidin parçalanması bu mutasyonlardan etkilenmez. Beta-galaktosidaz aktivitesinin oluşmaması, lizozomların içerisinde keratan sülfatın toplanmasına sebep olur. Keratan sülfat ağırlıklı olarak kornea ve kıkırdakta bulunduğundan dolayı, bu maddenin artıp toplanması iskelet farklılıklarına ve net olmayan kornealara sebep olur. Bilim insanları, bir GAG oluşmasının, lizozomların içinde bulunan farklı proteinlerin işlevlerine engel olarak ve hücre içinde bulunan moleküllerin hareket yapısını bozarak MPS IV’ün özelliklerine de sebep olabileceğini düşünüyorlar.

Bu Genin Diğer İsimleri

• Asit beta-galaktosidaz
• Beta-galaktosidaz
• Beta-galaktosidaz izoformu bir preproprotein
• Beta-galaktosidaz izoformu b
• Beta-galaktosidaz izoform c preproprotein
• BGAL İNSAN
• EBP
• Elastin reseptörü 1, 67kDa
• ELNR1
• Galaktosidaz, beta 1
• Laktaz

Kaynak:  https://medlineplus.gov/genetics/gene/glb1/

Görsel Kaynak: https://www.rcsb.org/3d-view/3WEZ/1 

Editör: Fatih Nejdet MEMİŞ