Gıdalarda Enfeksiyon Etkeni Parazitler

Giriş

Enfeksiyon hastalıkları, insanlık için her zaman büyük bir sorun oluşturmuş, oluşturmakta ve oluşturmaya da devam edecektir. Yeni veya yeniden önem kazanan patojen etkenleri tekrar gündemde ve bazıları tüm dünyaya yayılmaya devam ediyor.

Kontamine gıda tüketiminden kaynaklanan başlıca enfeksiyonlar Cryptosporidium parvum, Toxoplasma gondii, Cyclospora, Trichinella, Taenia, Echinococcus, Anisakis gibi paraziter etkenlerden kaynaklanmaktadır (1).

Cryptosporidium parvum 

Cryptosporodiosis salgınlarına yol açmakla beraber oldukça tehlikeli protozoon bir parazittir. Bu parazit çeşitli çevresel stres koşullarına ve gıda işleme prosedürlerine dirençli olan ookist formunda, kontamine su ve çiğ gıda yoluyla nakledilebilmektedir. Gıda maddelerinin işlenmesi sırasında C. parvum ile bulaşık sularının kullanılması etkenin gıda işletmelerine girişinde potansiyel bir kaynak olarak görülmektedir (2).

Toxoplasma gondii

Seropozitiflik oranlarının yüksek olduğu keçi ve koyun gibi kasaplık hayvanların et ve organlarına yerleşik halde bulunan doku kistlerinden ileri gelen enfeksiyonlar önem kazanmaktadır. Bu kistleri içeren çiğ veya az pişmiş etlerin tüketimiyle beraber, insanlarda toksoplazmozis rastlanabilmektedir (3).

Korunma ve Kontrol

Gıda maddelerinde bulunan ookistlerin eliminasyon ve kontrol işlemi gerçekleştirilmelidir. Bu, gıdaların işlenmesi esnasında spesifik olarak düzenlenen HACCP yaklaşımıyla başarılabilmektedir.

Gıdalar tüketilmeden önce etkin ısı işlemi uygulanmalıdır. Bu sayede etkenin inaktivasyonu sağlanır, pişmiş ve tüketime hazır gıdaların çiğ gıdalar ve alet-ekipmanla çapraz kontaminasyonu önlenmiş olur. Temiz ve klorlanmış su tüketimine özen gösterilmelidir.

Gıda kaynaklı zoonotik enfeksiyonların önlemi ve kontrolünde tek sağlığın önemi karşımıza çıkmaktadır. Tek Sağlık, ortaya çıkan bulaşıcı hastalıklara odaklanmaktadır. İnsan, hayvan ve çevrenin birbiriyle ilişkisini ayırt etmeksizin toplum sağlığına bakan bir yaklaşım olmakla beraber ayrıca yukarıda da bahsetmiş olduğumuz enfeksiyon etkenlerinin sebep olmuş olduğu zoonotik hastalıklara yönelik multidisipliner veya disiplinler arası yaklaşımları destekler niteliktedir. Tek Sağlık, hastalık epidemiyolojisi kapsamında insanlara bilinç kazandırmayı ve halk sağlığının kalitesini daha iyi bir hale getirebilmek için koruyucu stratejiler geliştirmeyi amaçlamaktadır (4).

Kaynaklar: 

1. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/405441
2. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/144521
3. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunivbd/issue/25027/264264
4. https://www.turkiyeklinikleri.com/article/en-tek-saglik-nicin-onemli-81495.html

Görsel Kaynaklar:

1. https://bit.ly/3hbVuha
2. https://pbs.twimg.com/media/DiYm7diU0AEVoe8.jpg
3. https://www.foodprocessing-technology.com/news/ultra-processed-foods-linked-cancer/attachment/cancer/

Editör: Berfin Sucu