in

Sevgi DoluSevgi Dolu

Gerty Theresa Cori Kimdir?

Gerty Theresa Cori; Hayatı, Başarıları ve Ölümü

İçindekiler

Tanım

Gerty Theresa Cori 20. yüzyılın en başarılı kadınları arasında kabul edilir.  Amerikan biyolog Cori’nin bu kabulünün arkasında başta karbonhidrat metabolizması olmak üzere biyokimya alanındaki keşifleri yatar. Biyoloji’ye olan katkıları 1947 yılında kendisinin (eşi Carl Ferdinand ve Arjantinli fizyolog Bernardo Houssay ile paylaştığı) Nobel Tıp Ödülü kazanan ilk kadın Amerikan olmasını sağladı.

Görsel 1: 1896-1957 yılları arasında yaşadı.

Hayat, Eğitim ve Kariyer

Gerty Theresa Cori 15 Ağustos 1896 yılında önceden Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun bir parçası olan Prag’da doğdu. 10 yaşına kadar evde eğitim gördükten sonra kız lisesine kaydoldu. Gerty henüz çocukken dahi bilim ve matematiğe ilgiliydi, bu ilgisi onun 1914 yılında mezun olacağı ve bugün Çek Cumhuriyeti’nde bulunan Realgymnasium Tetschen’a girmesini sağladı.  Mezun olduktan sonra Prag Alman Üniversitesi Tıp Okulu’na girdi. Burada kayak, bahçe, dağ tırmanıcılığı ve laboratuvar araştırmaları gibi ilgi alanlarını paylaştığı Carl Ferdinand Cori ile tanıştı. İkisi de birlikte çalışmaktan zevk alıyordu ve 1920 yılında aynı yıl süresince devam ettirdikleri ilk işbirliği çalışmalarını yayınladılar. Mezun olduktan sonra da evlendiler.

Gerty Cori’nin ilk araştırma mevkisi Viyana’daki Karolinen Çocuk Hastanesi’nde asistanlıktı. 1922 yılında Carl Cori New York’taki Buffalo Malign Hastalıklar Araştırma Enstitüsü’nden iş teklifi alarak ABD’ye göç etti. Gerty Cori  birkaç ay daha Viyana’da kalmaya devam etti, bu süreçte Devlet Enstitüsü’nde asistan patolojist olarak çalıştı ve sonra asistan biyokimyagerliğe yükseldi. 6 ayın ardından Gerty Carl ile aynı enstitüde bir teklif aldı ve Buffalo’da ona katıldı. Çift, 1928 yılında ABD vatandaşlığı kazandı.

Birlikte çalışmaya devam etmek isteyen Carl Cori, 1931 yılında Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı başkanlığı görevini aldı. Burada Gerty’ye de iş teklif edildi ancak bu, her ne kadar deneyimleri ve dereceleri aynı olsa da başkanlık yerine araştırma görevlisi olması üzerineydi. 1943 yılında Biyokimya ve Farmakoloji Doçenti olarak atandı ve 1947 yılında Nobel Ödülü’nü aldıktan iki ay sonra Biyokimya profesörlüğüne terfi etti.

Çift, 1930- 40’lar boyunca karbonhidrat metabolizması çalıştı ve Washington Üniversitesi’ndeki laboratuvar çalışmalarına devam etti. Laboratuvarları, biyokimyasal gelişmelerin önemli bir merkezi haline geldi ve uluslararası düzeyde itibar kazandı. Coriler 1947 yılında şeker metabolizmasının doğasını aydınlatmadaki önemli çalışmaları nedeniyle Nobel Tıp Ödülü’nü kazandı.

Cori Döngüsü Nedir?

Bir döngüsel süreç dahilinde hücrelerin besinleri nasıl kullandığı ve kaslarda nasıl enerjiye çevirdiği konusunda yayınlanan şeker metabolizması süreci kaşiflerinin adını aldı: “Cori Döngüsü”. Bu döngü ayrıca laktik asit döngüsü olarak da bilinir.

1936 yılında kori-ester olarak da bilinen glukoz-1-fosfat isimli maddenin kaslarda depolanabildiğini keşfettiler. Çift, ayrıca glikojen fosforilazın glikojeni parçalayarak glikoz oluşturan enzim olduğunu tespit etti.

Glikojenin nasıl laktik aside parçalandığını, glikoza dönüştürüldüğü karaciğere taşındığını ve bir enerji kaynağı olarak kullanılmak üzere kaslara geri nasıl döndüğünü gösterdiler. Bu aynı zamanda şekerin kaslarda nasıl depolandığının da göstergesiydi.

Sonraki Yaşam ve Ölüm

Gerty Cori 1947 yılında, 10 yıl boyunca savaştığı hastalık miyelofibrozun semptomlarını göstermeye başladı. Buna rağmen hayatının son birkaç ayına kadar araştırmasını bırakmayı reddetti. 26 Ekim 1957 tarihinde 61 yaşındayken hayatını kaybetti.

Nobel Tıp Ödülü’nün yanında Amerikan Kimya Derneği kadın kimyagerleri ve Ulusal Bilimler Akademisi üyeliği ile Garvan Madalyası kazanma onuruna erişti. Ay’ın krateri olan Cori, Gerty Cori’den gelmektedir. Ayrıca St. Louis Walk of Fame’de eşiyle bir yıldızı taşımaktadır.

Kaynak: https://www.famousscientists.org/gerty-theresa-cori/

Görsel Kaynak: https://tabipim.org/2581/

Editör: İrem Ezgi Ustaoğlu

Ne düşünüyorsunuz?

6 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir