FANCC Geni Nedir?

İçindekiler

FANCC Geni: FA Tamamlama Grubu C

Normal Fonksiyon

FANCC geni, hücrede Fanconi anemisi (FA) yolu olarak bilinen hücre sürecinde yer alan bir proteinin üretilmesi için talimatlar sağlar. FA yolu, DNA‘nın yeni kopyası yapılırken (DNA replikasyonu) hasar görmesi durumunda aktive olur. FA yolu, özellikle zincirler arası çapraz bağlar (ICL’ler) denilen DNA hasarının belirli bir tipine duyarlıdır. ICL’ler, DNA’nın karşılıklı ipliklerinde duran DNA yapı taşlarının (nükleotidler) birbirlerine anormal şekilde ekli ya da bağlı olması sonucunda oluşur ve replikasyonu durdurur. Vücutta zararlı maddelerin birikmesi ve kanser tedavisi için kullanılan bazı ilaçlar da ICL’ye neden olabilir.

FANCC proteini, FA çekirdek kompleksi adı verilen bir grup proteinden oluşur. FA çekirdek kompleksi, sekiz adet FA proteininden (FANCC dahil) ve Fanconi anemisi ile ilişkili proteinler (FAAP’ler) olarak adlandırılan iki proteinden oluşur. Bu kompleks, FANCD2 ve FANCI proteinlerini, her birine ubiquitin denilen tek bir molekül bağlayarak (monoubiquitination adı verilen bir süreç) aktive eder. ID protein kompleksini oluşturmak için birbirine bağlanan bu iki proteinin aktivasyonu; DNA’yı tamir eden proteinleri hasarın olduğu bölgeye doğru çeker, hata düzeltilir ve böylelikle DNA replikasyonuna devam edebilir.

Genetik Değişikliklerle İlgili Sağlık Koşulları

Fanconi Anemisi

FANCC geninde Fanconi anemisine neden olan en az 50 adet mutasyon bulunmuştur. Fanconi anemisi; kemik iliği işlevinin azalması, kanser riskinin artması ve fiziksel anormallikler ile karakterize edilir. FANCC geni mutasyonları, bütün Fanconi anemisi vakalarının %15’inden sorumludur. FANCC genindeki belirli bir mutasyon Orta ve Doğu Avrupalı (Aşkenazi) Yahudi kökenli insanlarda bulunmuştur. Bu mutasyon (456+4A>T şeklinde yazılır), genin protein yapmak için kullandığı talimat yolunu bozar. Bu mutasyona sahip bireyler, FANCC genindeki diğer bazı mutasyonlara sahip olan bireylere göre daha şiddetli belirti ve semptom göstermeye eğilimlidir.

FANCC geninde Fanconi anemisine neden olan mutasyonların çoğu protein işlevinin azalmasına ya da tamamen bitmesine yol açar. Sonuç olarak FA çekirdek kompleksi işlevsiz hale gelir ya da tüm FA yolu bozulur. Yol bozulduğu için DNA’daki hasar yeteri kadar düzeltilemez ve ICL’ler zamanla birikir. Biriken ICL’ler DNA replikasyonunu geciktirir, bunun sonucunda yeni DNA molekülü yapımı yetersizleşir ya da hücre kontrolsüz bir şekilde büyür. Her iki durum da hücre ölümüyle sonuçlanır. Kemik iliği hücreleri ve gelişmekte fetüsün hücreleri gibi hızlı bölünen hücreler bu durumdan oldukça etkilenir. Hücrelerin ölmesi, kan hücrelerin azalması ve Fanconi anemisinin karakteristik fiziksel anormalliklerinin oluşmasıyla sonuçlanır. DNA’daki hasarların birikmesi, kontrolsüz hücre büyümesine neden olur ve etkilenen bireylerde lösemi ya da başka kanserler gelişebilir.