İçindekiler
DOLK Geni: Dolikol Kinaz
Normal Fonksiyonu
DOLK geni, bir bileşiğin üretimi için gerekli son adımı kolaylaştıran dolikol fosfat üretim emrini veren bir dolikol kinaz enzimidir. Bu bileşik, şeker moleküllerinin proteinlere bağlandığı glikolizasyon süreci için çok kritiktir. Glikolizasyon proteinleri işlevleri için önemli olan şekillerde değiştirmektedir.
Dolikol kinaz, protein işlenmesine ve taşınmasına dahil olan hücre elemanlarından endoplazmik retikulumun zarında bulunmaktadır. Bu enzim, dolikol bileşiğine fosfat (oksijen ve fosfor atomu kümesi) ekleyerek dolikol fosfat oluşturmaktadır. Glikolizasyon sırasında, şekerler dolikol fosfata eklenerek oligosakkarit zincirleri oluşturmaktadırlar. Zincir oluştuğunda ise dolikol fosfat glikolizlenmesi gereken proteinlere bu oligosakkaritleri taşıyarak proteinlerin spesifik bölgelerine bağlamaktadır.
GPI çapalarının oluşumu için dolikol fosfat da gereklidir. Bunlar proteinlere bağlanan ve daha sonra proteinin gerektiğinde hücre yüzeyinde bulunmasını sağlamak için hücre zarının dış yüzeyine bağlanan komplekslerdir.
Genetik Değişikliklerle İlgili Sağlık Durumları
DOLK Konjenital Glikalizasyon Bozuklukları
DOLK genindeki en az sekiz mutasyon DOLK konjenital glikalizasyon bozukluğuna (DOLK-CDG, genellikle Im glikolizasyon çeşidinin konjenital bozukluğu olarak bilinir) sebep olmaktadır. Bu durum genellikle kalbin zayıflamasına ve genişlenmesine (dilate kardiyomiyopati) neden olur ancak aynı zamanda nörolojik problemlerin yanı sıra başka belirti ve semptomlara da sebep olabilmektedir.
DOLK geninin mutasyonları, dolikol kinaz enzimindeki tek protein yapı bloklarını (amino asitler) değiştirerek azalmış veya aktivitesi olmayan bir enzime yol açmaktadır. Dolikol kinazın yeterli işlev göstermemesi dolikol fosfatın yeterli üretilmemesi ve glikolizasyonun normal ilerlememesi ile sonuçlanmaktadır. Özellikle, alfa-distroglikan adı verilen kalp kası liflerini stabilize ettiği bilinen bir proteinin, DOLK-CDG’li kişilerde glikosilasyonu azalttığı gösterilmiştir. Alfa-distroglikan’ın bozulmuş glikosilasyonu, normal işlevini bozar ve bu da art arda büzülüp gevşedikçe kalp kası liflerine zarar vermektedir. Zamanla, lifler zayıflar ve parçalanır ve dilate kardiyomiyopatiye yol açmaktadır. DOLK-CDG’nin diğer belirti ve semptomları, muhtemelen diğer organ ve dokulardaki ek proteinlerin anormal glikosilasyonundan kaynaklanmaktadır.
Bu Genin Diğer İsimleri
- CDG1M
- DK
- DK1
- Dolikol kinaz 1
- KIAA1094
- SEC59
- SEC59 homolog
- TMEM15
- transmembran protein 15
Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/gene/DOLK#
Görsel Kaynak: https://www.rcsb.org/3d-view/1SJX
Editör: Meryem Melisa KAR