Bipolar Bozukluk

Tanım

Bipolar bozukluk ruh halinde, enerjide ve davranışlarda aşırı geçişlere neden olan zihinsel bir hastalıktır. Bu hastalık en çok ergenliğin sonunda ya da yetişkinliğin başında ortaya çıkar, fakat semptomları hayatın herhangi bir anında ortaya çıkabilir.

Bipolar bozukluk durumu olan insanlar manik ataklar olarak adlandırılan dramatik yüksekler ve depresif ataklar olarak adlandırılan dramatik alçaklar deneyimler. Bu ataklar saatler ile haftalar arasında sürebilir, ve birçok insanda ataklar arasında semptomlar yoktur. Manik ataklar artan enerji ve aktivite, sinirlilik, huzursuzluk, uyku yetersizliği ve pervasız davranış ile karakterizedir. Depresif ataklar, düşük enerji ve aktivite, umutsuzluk hissi ve günlük görevleri yerine getirememe ile belirlenir. Bipolar bozukluğa sahip olan kişilerde genellikle tekrarlanan ölüm ve intihar düşünceleri  vardır, ve genel nüfusa göre intihar yüzünden ölme riski çok daha yüksektir.

Manik ve depresif ataklarda yanlış algılamalar (halüsinasyonlar) ya da kuvvetle tutulan yanlış inançlar (sanrılar) gibi psikotik semptomlar bulunabilir. Aynı zamanda manik ve depresif atak özelliklerine sahip olan karışık bölümler, etkilenen bazı bireylerde de ortaya çıkar.

Bipolar bozukluk genellikle anksiyete bozuklukları (panik atak gibi), davranış bozuklukları (dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu gibi) ve madde bağımlılığı dahil olmak üzere diğer zihinsel sağlık bozukluklarında ortaya çıkar.

Sıklık

Bipolar bozukluk zihinsel hastalıkların yaygın bir formudur. Hayatları boyunca bir noktada,  dünya çapındaki insanların yüzde 2,4’ü ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki insanların yüzde 4,4’ünde bu hastalık teşhis edilir.

Nedenler

Bipolar bozukluğun genetiği hakkında kesin olarak çok az şey bilinmektedir. Çalışmalar birçok gende her biri küçük bir etkiye sahip olan varyasyonların, hastalığı geliştirme riskini arttırmak için birleşebileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, bu genetik varyasyonların çoğu tek çalışmalarda tanımlanmıştır ve sonraki araştırmalar bunları doğrulamamıştır. Bu değişikliklerin her birinin hastalık riskine ne gibi katkısı olduğu bilinmemektedir. Bipolar bozukluk ile ilişkili genetik değişikliklerden bazıları şizofreni gibi diğer yaygın ruh sağlığı bozuklukları olan kişilerde de bulunmuştur. Bipolar bozukluğun ve diğer zihinsel hastalık formlarının genetiğini anlamak aktif bir araştırma alanıdır.

Çalışmalar genetik olmayan (çevresel) faktörlerin bir kişinin bipolar bozukluk geliştirme riskine de katkıda bulunduğunu desteklemektedir. Bir kişinin hayatındaki stresli olaylar, ailede ölüm gibi, hastalık semptomlarını tetikleyebilir. Madde bağımlılığı ve travmatik kafa yaralanmaları da bipolar bozukluk ile ilişkilendirilmiştir. Bu hastalığa yakalanma riskini belirlemek için çevresel koşulların genetik faktörlerle etkileşime girmesi muhtemel görünmektedir.

Kalıtım Modeli

Bipolar bozukluğun kalıtım modeli belirsizdir. Genel olarak, bu hastalığı geliştirme riski, etkilenen bireylerin birinci derece akrabaları (1*) (kardeşler veya çocuklar gibi) için genel halka kıyasla daha fazladır. Bilinmeyen nedenlerden dolayı, hastalığı kalıtımla alma riski bazı ailelerde diğerlerinden daha yüksek ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte, bipolar bozukluğa sahip yakın akrabası olan çoğu insan hastalığı kendileri geliştirmeyecektir.

Bipolar bozukluğu olan birçok kişinin, diğer ruh hali, anksiyete ve psikotik bozukluklara (depresyon veya şizofreni gibi) sahip akrabaları vardır. Bipolar bozukluk ile bazı genetik risk faktörlerini paylaştıkları için bu bozukluklar kısmen ailelerde görülebilir. Bununla birlikte, bu hastalıklar genel popülasyonda nispeten yaygındır ve bu nedenle bir ailede sadece tesadüfen birden fazla vaka görmek şaşırtıcı olmaz.

Bu Hastalığın Diğer İsimleri

• bipolar duygusal bozukluk
• bipolar duygusal psikoz
• bipolar spektrum bozukluğu
• depresyon, bipolar
• manik depresif hastalık

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/condition/bipolar-disorder#inheritance

Görsel Kaynak: https://medium.com/@abdullahselli/çoklu-kişilik-bozukluğu-nedir-fc0db073f11d

Editör: Meryem Melisa KAR