İçindekiler
Tanım
Atlarda kırık kemikleri tedavi etmek çok zor olduğundan dolayı çoğu at ötenazi ediliyordu. Neyse ki, teknoloji zamanla birlikte ilerledi ve bu tarz vakaların tedavisi kolaylaştı.
Belirtiler ve Tipler
Kırığın semptompları kırığın olduğu bölgeye göre değişir. Bunlardan bazıları:
- Kırık etrafında şiddetli bir ağrı
- Kırılan bölgenin şişmesi
- Atın duruşunda gariplik
- Atın kırılan bacağı yerden kaldırması
- Kırılan bacağın garip bir açıda durması
- Atın ağırlığını kırılan bacağına yükleyememesi ya da eşit olmayan kütle dağılımı
Nedenler
Bir atın kemiğinin kırılabileceği çeşitli durumlar vardır ancak çoğunlukla kemiğe uygulanan aşırı güç ya da normal olmayan bir açıda güç buna sebep olabilir. Bu durum ters bir tekmenin, kötü bir düşüşün, yanlış bir adımın ya da yarışma etkinliklerinde gereksiz zorlama sonucu oluşabilir. Kemik kırıklıkları çoğunlukla yarış atlarında görülür.
Tanı
Bazı kırıklıkların tanılanması diğerlerine göre daha kolaydır. Çoğu kırıklıklar gözle görülebilen belirtiler gösterirken bazıları daha az belirgindir. Eğer kırığın gözle görülen bir belirtisi yoksa veteriner röntgen çekebilir ya da sintigrafi (radyoaktif izleyiciler kullanarak kırık bölgenin görüntüsünü çıkaran bir alet) uygulayabilir.
Tedavi
Kırılmanın semptomları görülür görülmez atınızı olabildiğince sabit tutmak daha fazla yaralanmasını önlemek için oldukça önemlidir. Eğer kırık tedavi edilebilecekse atın tedavi edileceği kliniğe taşınması olasıdır. Eğer kırık alt bacaklardan birindeyse, tıbbi yardım gelene kadar bacağın sabit tutulması önemlidir. Bu, bacağın atele bağlanmasıyla ya da alçıya alınmasıyla sağlanabilir.
Önlem
Çoğunlukla kazara olduğu için atlarda kemik kırıklıklarını önlemenin kesin bir yolu yoktur. Ancak atınızı iyi gözlemlemek kırığın tanılanmasına ve ciddi bir hale gelmeden tedavi edilmesine katkı sağlar.
Yaşam ve Yönetim
Kırık tedavi edildikten sonra atın hareket ettirilmemesi ve veterinerin belirttiği süreyle izole edilmesi kemiğin iyileşmesi açısından gereklidir. Bu durum aylarca sürebilir. Vücudun bu stresli süreç içerisinde hızlıca iyileşmesi için sağlıklı ve dengeli bir diyet gereklidir. Atın sahibi bu süreçte diğer uzuvların da sağlığını düşünmelidir. Ağırlığın diğer bacaklara yöneltilmesiyle laminit (toynakların altındaki hassas dokunun iltihaplanması) durumu gözlemlenebilir. Ahırın çokça samanla düzenlendiğine emin olun. Ayrıca alçı içi yaraarın çıkması ya da şişmesi gibi durumları engellemek için düzenli kontrol gereklidir.
Kaynak: https://www.petmd.com/horse/conditions/musculoskeletal/c_hr_fractures
Görsel Kaynak: https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/atlarin-bacaklari-kirildiginda-iyilesemez-mi
Editör: Selin Su GÜNDÜZ