Atlarda Bryony Bitki Zehirlenmesi Nedir?

Tanım

Bryonia diocia veya bryoni (bryonia cinsine ait geniş yapraklı ve küçük çiçekli asma), binalara, bitki kafeslerine, tel örgülere, ahırlara, evlere, ağaçlara ve hatta çitlerin üzerine tırmanan istilacı bir bitkidir. Çoğunlukla ekilmiş çalılardan yapılmış çitlerde ve açık ormanlık alanlarda bulunur. Ilıman iklime sahip olan bölgelerde yoğun şekilde yetişir. Amerika’da bryoni bitkisine, Kuzeybatı eyaletlerinde sıkça rastlanır.

Hem beyaz bryoni hem de siyah bryoninin bağırsak sistemi için yüksek derecede toksik olduğu bilinmektedir. Bütün bitki (yapraklar, meyveler, sarmaşıklar gibi) bir at için toksik olsa da en fazla zehir bitkinin meyvelerinde ve köklerinde bulunur. İki tür bryoniyi ayırt etmenin en iyi yolu, meyvelerin renklendirilmesidir. Başlangıçta meyveleri yeşil olan iki bitkiden, beyaz bryoninin meyveleri siyah renkli meyvelere olgunlaşırken siyah bryoninin meyveleri, kırmızı renkli meyvelere olgunlaşır. Bryoni bitkisinin hoş olmayan bir kokusu vardır. Bu nedenle atlar genellikle ilk tercik olarak bu bitkiyi yemezler ancak diğer uygun yem formları bulunmazsa yemek zorunda kalabilirler. Bryoninin meyvelerinin ve yapraklarının neye benzediğini bilmek ve atınızın ona ulaşamayacağından emin olmak, atınızı bitkinin toksik etkilerinden korumak için oldukça önemlidir.

Belirtiler

Bryoni toksisitesinin ana yan etkisi yoğun bir şekilde ishal görülmesidir. Görülebilecek diğer yan etkilerden bazıları şunlardır:

• Cıvık dışkı, ishal
• Sık idrara çıkma (poliüri)
• Yüksek sıcaklık
• Aşırı terleme
• Nefes almada güçlük (dispne)
• Kas titremesi
• Kas spazmı

Nedenler

Bryoni bitkisinin yutulması; özellikle meyvelerin ve köklerin yutulması. Bitkinin herhangi bir parçasının yutulması bağırsak sisteminde veya solunum sisteminde toksik bir etkiye neden olabilir.

Teşhis

Bir attaki zehirlenmenin kesin nedenini belirlemek oldukça zordur. Bir zehirlenmeden şüphelenildiğinde atınızda hastalık belirtisi gördüğünüzde evinizde veya evinizin yakınında büyüyen zehirli bir bitki belirlediğinizde her zaman bir veterinere danışmalısınız. Veterineriniz kan ve idrar tahlillerini de içeren kapsamlı bir muayene yapacaktır. Bu testler, veterinere hangi toksinin yutulduğunu tam olarak söylemez ancak uygun tıbbi önlemlerin alınabilmesi için atta meydana gelen hasara dair ipuçları verecektir.

Tedavi

Bryoni bitkisi zehirlenmesinde kesin bir tedavi yöntemi yoktur. Bazen semptomatik tedavi, özellikle daha az şiddetli olduğu bilinen durumlarda işleri büyük ölçüde kolaylaştırabilir.

İshalli vakalarda, dehidrasyonu ve şok olasılığını azaltmak için standart tedavi olarak sıvı tedavisi uygulanır. Toksisitenin nedeni, bitkiye kadar izlenebilirse toksini nötralize etmede ve vücuttan atmada aktif kömür tedavisi kullanılabilir. Parafin tedavisinin de bazı zehirlenme vakalarında yararlı olduğu kanıtlanmıştır. Nadir de olsa, ikincil bakteriyel enfeksiyonların önlenmesine yardımcı olacak sistemik antibiyotiklerin yanı sıra fluniksin ve meglumin gibi anti-enflamatuvar ilaçlar da kullanılabilir.

Yaşam ve Yönetim

Atınızın tehdit oluşturan bitki türlerine erişimini engellemek, bir at sahibinin sorumluluklarındandır. Bunu yapmak her zaman mümkün olmasa da ne arayacağınızı bilmek ve atınızın dolaştığı bölgelerin, düzenli olarak envanterini almak gereklidir. Eğer bölgenizde yetişen bryoni (ya da herhangi zehirli bir bitki) bulursanız, bitkileri ve tüm köklerini yapabildiğiniz kadar çıkarın. Çoğu zaman bitki, çıkarılması zor olan ya da arazi sahibinin çıkarmak istemediği başka bir bitkiye ( büyük bir ağaç gibi) bağlanabilir. Bu gibi durumlarda, bitkinin mümkün olduğu kadar çıkarılması ya da bölgeye doğru yeniden büyümesini engellemek en iyi önlem olabilir. Alternatif olarak, atınızın zehirli bitkilerin yaşadığı alanlara ulaşmasına engel olun. Bu basit bir elektrikli çit ile yapılabilir.

Önlem

Atlar, dolaştıkları alanların yeşilliklerinden otlayacağından, bölgenizde hangi bitkilerin büyüdüğünün farkında olmak çok önemlidir. Kuşlar tohumları ve meyveleri bir yerden, başka bir yere götüren taşıyıcılardır. Bu nedenle, bitkiler daha önce bulunmadıkları bir yerde hızla büyüyebilirler. Atınızın gezebileceği bölgelerin düzenli olarak envanterini almak, zehirlenmeyi önlemenin en iyi yoludur. Bölgenizde yaygın olarak bulunan bitkilerin, araştırılması ve bitki zehirlenmesinde görülen belirtiler hakkında bilgi sahibi olmak, atınızın refahını korumada her zaman yardımcı olur.

Kaynak:  https://www.petmd.com/horse/conditions/toxicity/c_hr_bryony_poisoning

Görsel Kaynak: https://pixabay.com/tr/photos/k%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1-meyveler-frenk-%C3%BCz%C3%BCm%C3%BC-%C3%A7ilek-5836067/

Editör: Ecem Bolat