Antinötrofil Sitoplazmik Antikorlar Testi (ANCA) Nedir?

Tanım

ANCA testi bireylerin kanındaki antinötrofil sitoplazmik antikorları taramaktadır. Antikorlar protein temelli moleküller olup bağışık sistemi hücreleridir. Fakat ANCA’lar sağlıklı hücreler olan nötrofillere saldırabilmektedirler. Bu durum otoimmün vaskülit olarak isimlendirilen bir bozukluğa neden olabilmektedir. Otoimmün vaskülit damarların iltihaplanması ve şişmesi ile sonuçlanabilmektedir.

Kan damarları kanı kalpten başlayarak doku ve organlara taşır ve kalbe yeniden getirir. Kan damarları arterler, venüller ve kılcal damarlar şeklinde çeşitlendirmek mümkündür. Kan damarlarından meydana gelen iltihaplanma ciddi sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Oluşan problemler hangi kan damarının ve vücut sistemini etkilediğine bağlı olaraktan değişiklik gösterebilmektedir.

İki ana ANCA türü vardır. Her biri beyaz kan hücrelerinin içindeki belirli bir proteini hedeflemektedir:

• Miyeloperoksidaz (MPO) isimli protein molekülünü hedef alan pANCA.
• Proteinaz 3 (PR3) isimli protein molekülünü hedef alan cANCA.

Bu uygulanan test bir ya da iki antikor türüne sahip olup olunmadığını teyit etmektedir. Bu durum ilgili hekimin hastalığı ya da bozukluğu tanı koymasına ve tedavi etmesine yardımcı olmaktadır.

Diğer isimler: ANCA antikorları, cANCA pANCA, sitoplazmik nötrofil antikorları, serum, antisitoplazmik otoantikorlar şeklindedir.

Bu Test Ne İçin Kullanılmaktadır?

Otoimmün vaskülit gibi durumlarda ANCA testi uygulanmaktadır. Bu bozukluk kendi içerisinde çeşitlilik göstermektedir. Neredeyse hepsi kan damarlarının iltihaplanmasına ve şişmesine neden olmaktadır ama farklı kan damarlarını ve vücudun başka bölgelerini etkilemektedirler. Otoimmün vaskülit türlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Polianjiitli Granülomatoz (GPA): Önceden Wegener hastalığı olarak isimlendirilmekteydi. Daha çok akciğerleri, böbrekleri ve sinüsleri etkilemektedir.
• Mikroskobik Polianjit (MPA): Bu bozukluk akciğerler, böbrek, sinir hücrelerini ve cildi etkilemektedir.
• Polianjitli Eozinofilik Granülomatoz (EGPA): Önceden Churg-Strauss sendromu olarak isimlendirilmekteydi. Bu hastalık akciğerleri ve cildi etkilemektedir ve daha çok astıma neden olmaktadır.
• Poliarteritis Nodoza (PAN): Bu bozukluk daha çok kalp, böbrekler, cilt ve merkezi sinir sistemini etkilemektedir.

ANCA testi bu bozuklukların gözlemi için de kullanılabilmektedir.

ANCA Testine Neden İhtiyaç Duyulur?

Otoimmün vaskülit belirti ve semptomları olan bireyler için ilgili hekimler bir ANCA testi yaptırmalarını isteyebilir. Belirtiler şu şekilde olabilmektedir:

• Ateş
• Halsizlik
• Kilo kaybı
• Kas ve ekrem ağrıları

Semptomları vücutta bir veya daha fazla spesifik bölgeleri etkileyebilmektedir. Genellikle etkilenen organları ve belirtileri şu şekildedir:

Gözler

• Kızarıklık
• Bulanık görme
• Görme kaybı

Kulaklar

• Kulaklarda çınlama
• İşitme kaybı

Sinüsler

• Sinüs acısı
• Burun akıntısı
• Burun kanaması

Cilt

• Döküntüler, kızarıklık ya da pişik
• Yaralar veya ülserler, iyileşmesi yavaş olan ya da tekerrür eden derin bir yara türü.

Akciğerler

• Öksürük
• Nefes alış-verişinde güçlükler
• Göğüs ağrısı

Böbrekler

• İdrardan kan gelmesi
• İdrarda var olan bir proteinin köpüklü idrara sebep olması.

Sinir Sistemi

• Vücudun değişik bölgelerinde karıncalanma ve uyuşmaların meydana gelmesi.

ANCA Testi Sırasında Ne Olur?

Herhangi uzman bir sağlıkçı hastanın kolundan bir kan örneği alır ve o örneğin otoimmün vaskülit taşıyıp taşımadığına bakılır.

ANCA Testi Risk Taşıyor Mu?

Sadece iğnenin koldan girdiği yerde hafif acı ve morarma meydana gelebilir, onun haricinde çoğu semptom hızla geçmektedir.

Sonuçlar Ne Anlama Gelmektedir?

Test sonucu negatif ise test yaptıran kişide otoimmün vaskülit olmadığı anlamına gelmektedir.

Eğer test sonucu pozitif ise test yaptıran kişide otoimmün vaskülit olduğu anlamına gelmektedir. Ayrıca cANCA’ların veya pANCA’ların bulunup bulunmadığını da göstermektedir. Bu durum hasta bireyin hangi vaskülit türünü taşıdığını da ortaya çıkarmaktadır.

Biyopsi işlemi bu teste ek olarak yapılmaktadır. Küçük bir doku veya hücre örneği alınarak biyopsi işlemi yapılmaktadır. İlgi hekim hasta bireyin kanındaki ANCA miktarını ölçmek için daha fazla test isteyebilir.

ANCA Testi Hakkında Bilinmesi Gereken Başka Bir Şey Var Mıdır?

Hasta bireylerin ANCA testi sonucu pozitif ise alternatif terapötik yollar mevcuttur. Terapötik stratejiler arasında ilaç tedavisi cerrahi operasyon yer almaktadır.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/antineutrophil-cytoplasmic-antibodies-anca-test/

Görsek Kaynak: https://jcp.bmj.com/content/jclinpath/55/9/680/F1.large.jpg

Editör: Doğa DEMİRBAŞ