in

Amonyak Seviyeleri Testi Nedir?

Amonyak Seviyeleri Testi Hakkında Bilgiler

İçindekiler

Tanım

Amonyak seviyeleri testi adından da anlaşılacağı üzere kandaki amonyak seviyelerini tespit etmektedir. NH3 yani amonyak, protein sindirimi esnasında vücut tarafından oluşturulan bir atık ürünüdür. Esasında NH3 karaciğerde işlenerek burada üre olarak bilinen atık bir ürün haline getirilmektedir. Üre idrar aracılığı ile vücuttan geçirilmektedir.

Vücut NH3’ı işleyemez hale gelip ya da ortadan kaldıramaz bir duruma gelirse dolaşımda işlenemeyen yani fazla atık amonyak birikir. Kanda fazladan birikmiş NH3 beyin hasarlarına, komaya ve hatta ölüme sebep olmaktadır. Böylece kanda yüksek düzeydeki NH3 ciddi sağlık sorunlarına yol açmaktadır.

Yüksek NH3 seviyelerine en çok karaciğer organında meydana gelen hastalıklar tetiklemektedir. Diğer sebepler arasında böbrek yetmezliği ve genetik unsurlar yer almaktadır.

Diğer isimler: NH3 testi, kan amonyak testi, serum amonyak, amonyak; plazma.

Ne İçin Kullanılmaktadır?

Yüksek NH3 seviyelerine neden olan faktörleri tespit veya teşhis etmek için amonyak seviyeleri testi uygulanmaktadır. Amonyak seviyeleri testi şunları içermektedir:

  • Hepatik Ensefalopati: Karaciğer organı NH3 normal olması gerektiği gibi işleyemeyecek hale geldiği zaman meydana gelen hasardır. Bu hastalıkta işlenemeyen NH3 kanda birikmektedir ve yine kan yolu ile beyne ulaşmaktadır. Bu durum komaya neden olur ve hatta ölüm ile sonuçlanabilmektedir.
  • Reye Sendromu: Karaciğer ve beyinde ciddi hasarlar meydana getiren ölümcül bir hastalıktır. Genellikle suçiçeği veya grip gibi viral enfeksiyonlardan kurtulan ve hastalıklarını tedavi etmek için aspirin alan çocukları ve gençleri etkilemektedir. Oluşabilecek risk faktörlerinden dolayı doktor önermediği takdirde çocuklar ve genç bireyler aspirin kullanmamalıdırlar.
  • Üre Döngüsü Bozuklukları: Nadir bir genetik hastalık olup vücudun NH3’ı üre haline getirme durumudur.

Bu test ayrıca karaciğer hastalığı veya böbrek yetmezliği tedavisinin etkili olup olmadığını görmek için de uygulanmaktadır.

Amonyak Seviyeleri Testine Neden İhtiyaç Duyulur?

Herhangi bir karaciğer hastalığı var ise ya da beyinde herhangi bir hasar meydana gelmiş ise bu test uygulanabilir. NH3 birikmesi sonrası oluşan semptomlar şu şekildedir:

  • Bozulma
  • Aşırı uyku hali
  • Yönelim bozukluğu, zaman, yer ve/veya çevren hakkında kafa karışıklığı
  • Ruh halinin değişkenlik göstermesi
  • El titremeleri

Çocuk Reye sendromunun semptomlarını gösteriyorsa bu testin uygulanması gerekebilir. Reye sendromu semptomları şu şekildedir:

  • Kusma
  • Uyuklama durumu
  • Çabuk öfkelenme
  • Nöbetler

Yukarıdaki semptomlar üre döngüsü bozukluğu ile de ilişkilendirilmektedir.

Amonyak Testi Nasıl Yapılmaktadır?

Amonyak seviyeleri testinde bir sağlık uzmanı hastanın kolundan küçük bir iğne aracılığı ile kan örneği almaktadır. Bir test tüpüne ya da şişeye az miktarda kan örneği birikmektedir. Bu kısım beş dakikada az sürebilmektedir.

Yeni doğanlar için ise bebeklerin topuğu ilk önce alkol ile temizlenir daha sonra ince uçlu iğne batırılmaktadır. Birkaç damla kan örneğinden sonra ilgili kişi bebeğin topuğunu bandaj ile kan aldığı yeri kapatmaktadır.

Teste Hazır Olmak İçin Bir Şey Yapmak Gerekir Mi?

Amonyak seviyeleri testinden yaklaşık olarak sekiz saat öncesinden herhangi bir egzersiz yapılmamalı ve tütün ürünleri tüketilmemelidir.

Bebekler için ise test öncesi herhangi bir hazırlığa gerek yoktur.

Testin Herhangi Bir Riski Var Mıdır?

İğne yapılan yerde ufak ağrılar veya morarmalar meydana gelebilir fakat bunlar hemen geçer.

Sonuçlar Ne Anlama Gelmektedir?

Testten sonrası elde edilen sonuçlar doğrultusunda hastanın kanında yüksek amonyak seviyeleri tespit edildi ise aşağıdaki durumları işaret edebilir:

  • Karaciğer hastalıkları. Örnek olarak siroz veya hepatit gibi.
  • Hepatik ensefalopati.
  • Böbrek hastalıkları ya da böbrek yetmezliği.

Çocuklarda veya genç insanlarda Reye sendromunu tetikleyebilir.

Bebeklerde ise yüksek amonyak seviyeleri genetik bir hastalığa ya da hemolitik hastalığa işaret etmektedir. Bu bozukluklar bir anne bebeğine antikor geliştirdiğinde ortaya çıkmaktadır.

Sonuçlar istendiği gibi olmadığı taktirde ilgili doktor daha fazla test yaptırabilir. Tedavi planı özel teşhise göre belirlenmektedir.

Amonyak Seviyeleri Testi Hakkında Bilinmesi Gereken Başka Şeyler Var Mıdır?

Bazı sağlık uzmanları bir arterden gelen kanın, amonyak hakkında damardan gelen kandan daha yararlı bilgiler sağlayabileceğini tahmin etmektedirler. Bir arteriyel kan örneği almak için ilgili sağlık uzmanı hastanın bileğinden, dirsek kıvamından ya da kasık bölgesinden artere bir şırınga sokacaktır. Ancak bu test pek tercih edilmeyip uygulanmamaktadır.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/ammonia-levels/

Görsel Kaynak: https://www.windowssearch-exp.com/images/search?q=Ammonia+in+Blood&FORM=RESTAB

Editör: Doğa DEMİRBAŞ

Ne düşünüyorsunuz?

8 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir