Alkalen Fosfataz Testi Nedir?

Tanım

Alkalen fosfataz testi esasında kandaki alkalen fosfataz seviyelerini ölçmektedir. Genel itibari ile alkalen fosfataz bir enzim molekülüdür ve en çok karaciğerde, kemiklerde, böbreklerde ve sindirim sisteminde bulunmaktadır. Karaciğer organında ihtiva olan bir problem ya da hasar sonucunda ALP kardiyovasküler sisteme sızabilmektedir. Sızan bu ALP’ler kanda normalinden daha yüksek değerlere ulaştığı taktirde karaciğer hastalıklarına ya da kemik bozukluklarına yol açmaktadır.

Diğer İsimleri: ALP, ALK, PHOS, Alkp, ALK PHOS

Bu Test Ne İçin Kullanılmaktadır?

ALP testi karaciğer ya da kemik hastalıklarında kullanılmaktadır.

ALP Testine Neden İhtiyaç Duyulur?

Karaciğer hastalığı ya da kemik bozukluk/hastalığı olan bireylere doktor rutin muayeneden sonra ALP testi isteyebilir. Karaciğer hastalığının belirtileri şunlardır:

• Mide bulantısı ve kusma
• Kilo kaybı
• Yorgunluk
• Zayıflık
• Sarılık
• Karında şişlik ya da ağrı
• Koyu renkli idrar veya açık renkli dışkı
• Sık kaşıntı

Kemik bozukluklarının belirtileri şunlardır:

• Kemikte ya da eklemde ağrılar
• Genişlemiş veya anormal şekilli kemikler
• Artmış kemik kırığı sıklığı

ALP Testi Esnasında Ne Olur?

Bir çeşit kan testi olan ALP’de bir sağlık personeli hastanın kolundan kan örneği alır. Personel iğneyi hastanın koluna girdikten sonra bir tüpe o kanı aktarmaktadır. İğne kolda biraz ağrı ya da acı hissi verebilir bu da yaklaşık beş dakika sürmektedir.

Test İçin Bir Ön Hazırlık Gerekli Midir?

ALP testi için özel bir hazırlığa gerek yoktur.

Test İçin Herhangi Bir Risk Var Mı?

ALP testinin riski oldukça azdır. İğne enjekte edildiği yerde hafif ağrılar veya morarmalar oluşabilmektedir fakat bu semptomlar hızla geçmektedir.

Sonuçlar Ne Anlama Gelmektedir?

Test sonucunda hasta bireylerin kan seviyelerinde ALP yüksek ise bireylerde ya karaciğer hastalığı vardır ya da kemik bozuklukları vardır. Karaciğerdeki hastalıklar kemik bozukluklarındaki ALP seviyelerinden farklılık sergilemektedir. Kandaki bu anormal ALP seviyelerini tespit, tetkik ve tahlil edebilmek için uzman doktor ek testler yaptırmak isteyebilir. Karaciğerdeki yüksek alkalen fosfataz seviyeleri şunları gösterebilir:

• Sirozlu
• Hepatitli
• Safra kanalında bir tıkanıklık
• Mononükleoz

Karaciğerin işlevini  kontrol eden birkaç tane test çeşidi vardır. Bunlara bilirubin, aspartat aminotransferaz (AST) ve alanin aminotransferaz (ALT) testleri dahil olabilmektedir. Bu sonuçlar normalse ve alkalen fosfataz seviyeleriniz yüksekse, sorunun karaciğerinizde olmadığı anlamına gelebilmektedir. Bu sonuçlar bir kemik hastalığı olan Paget kemik hastalığına neden olabilmektedir.

Orta derecede yüksek alkalen fosfataz seviyeleri, Hodgkin lenfoma, kalp yetmezliği veya bakteriyel bir enfeksiyon gibi rahatsızlıklara neden olmaktadır.

Düşük ALP seviyeleri daha çok kemikleri ve dişleri etkileyen nadir genetik bir hastalık olan hipofosfataziye neden olmaktadır. Düşük ALP düzeyleri çinko eksikliğinden ve dengesiz beslenmeden de kaynaklanmaktadır.

ALP Testi Hakkında Başka Bilinmesi Gereken Bir Şey Var Mı?

ALP’nin kanda farklı seviyede çeşitlilik gösterebilmektedir örnek olarak hamilelikte kadınların kan seviyelerindeki ALP seviyesi yüksek olabilmektedir. Çocuklar ve gençler, kemikleri büyüdüğü ve geliştiği için yüksek ALP seviyelerine sahip olabilmektedir. Doğum kontrol hapları gibi bazı ilaçlar ALP seviyelerini düşürürken diğer ilaçlar seviyelerin artmasına neden olabilmektedir.

Kaynak: https://medlineplus.gov/lab-tests/alkaline-phosphatase/

Görsel Kaynak: https://blog.healthians.com/alkaline-phosphatase-test/

Editör: Selin Su GÜNDÜZ